(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ- igalanakis@gmail.com1 , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ- elenikokcreta@gmail.com2, ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ
- psarakis.emm@gmail.com3,
ΠΕ16-01 - manospanayiotakis@gmail.com4)
12o Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατά τη διετία 2013-2015 το σχολείο μας υλοποίησε Ευρωπαϊκό
πρόγραμμα Comenius (Πολυμερής Σχολική Σύμπραξη Ευρωπαϊκών Σχολείων) σε συνεργασία
με σχολεία 5 ευρωπαϊκών χωρών: Κύπρου, Πολωνίας, Ιρλανδίας, Ηνωμένου Βασιλείου,
Ισπανίας. Συντονίστρια του προγράμματος ανέλαβε η Κύπρος και ο τίτλος του ήταν:
“Vision 20:20” (Όραμα 20:20).
Αναφέρεται στη γνώση και στην κατανόηση του σημερινού και αυριανού
ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού σ’ ένα συνεχώς διεθνοποιημένο, ανταγωνιστικό και
διαφορετικό μέλλον στην αγορά εργασίας, ξεκινώντας από την έρευνα των
παραδοσιακών επαγγελμάτων σε κάθε χώρα συνεργασίας. Η συστηματική επεξεργασία
του θέματος έγινε κυρίως από μαθητές Ε΄ -ΣΤ΄ τάξης και σε κάποιες δράσεις
συμμετείχαν μαθητές και από μικρότερες τάξεις με στόχο να αναπτύξουν
επιχειρηματικό πνεύμα για να δημιουργήσουν ένα «Όραμα» στον τομέα της
απασχόλησης το 2020 και μετά.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Απασχολησιμότητα, επιχειρηματικό πνεύμα, όραμα, συνεργασία,
δεξιότητες, καινοτομία, δημιουργική σκέψη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον το χαρακτηρίζει η
καινοτομία, καθώς και η υψηλή απόδοση και η δυνατότητα προσαρμογής. Απαιτεί από
τους εργαζομένους να επιλύουν προβλήματα, ν’ αναζητούν συνεχώς τρόπους
βελτίωσης των μεθόδων, που χρησιμοποιούν και να λειτουργούν αποτελεσματικά στο
πλαίσιο συνεργασίας με τους συναδέλφους τους. Οι δεξιότητες που αφορούν μια
θέση εργασίας δεν θεωρούνται πλέον επαρκείς για τους σύγχρονους εργοδότες, που
αναζητούν εργαζομένους με τεχνικές και διαπροσωπικές δεξιότητες, διαθέτουν
επιχειρηματικό πνεύμα, είναι επινοητικοί και προσαρμόζονται εύκολα στις αλλαγές
των συνθηκών εργασίας.
Το πρόγραμμα στοχεύει να δώσει την ευκαιρία σε μαθητές
Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης να γνωρίσουν, αφενός τις δικές τους ικανότητες και
αφετέρου τις γνώσεις-δεξιότητες, που απαιτούνται σε επαγγέλματα, στα οποία
διαφαίνονται προοπτικές εξέλιξης στο μέλλον. Μέσω της συγκριτικής παρουσίασης
των συνεργαζόμενων σχολείων, οι μαθητές θα κατανοήσουν διαφορές και ομοιότητες
μεταξύ επαγγελμάτων και στις έξι χώρες. Με τον τρόπο αυτό θα διαμορφώσουν μια
ευρωπαϊκή άποψη των δυνατοτήτων απασχόλησης.
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Όραμα 20:20» έχει ως σκοπό να δώσει
την ευκαιρία σε μαθητές Δημοτικού να θέσουν τα θεμέλια των ακαδημαϊκών και
εγκάρσιων δεξιοτήτων (βασικές, επικοινωνιακές, προσαρμογής, αναπτυξιακές,
ομαδικές, επιρροής) και να προβληματιστούν σε θέματα, που αφορούν την ικανότητα
απόκτησης και διατήρησης ενός επαγγέλματος που επιθυμούν.
Ειδικότερα οι συγκεκριμένοι στόχοι αυτής της ευρωπαϊκής
συνεργασίας είναι:
·
Ανάλυση της εξέλιξης της αγοράς εργασίας,
ξεκινώντας από την έρευνα των παραδοσιακών επαγγελμάτων σε τοπικό επίπεδο.
·
Έρευνα σύγχρονων επαγγελμάτων και των ικανοτήτων
που χρειάζονται.
·
Αλληλεπίδραση μαθητών και επαγγελματιών.
·
Ανάπτυξη δημιουργικότητας και καινοτομίας στους
μαθητές.
·
Προσδιορισμός ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των
επαγγελματιών στις συνεργαζόμενες χώρες και παροχή πληροφοριών.
·
Ενίσχυση της ψηφιακής τεχνολογίας και
επικοινωνίας σε κάθε βήμα του προγράμματος.
·
Ενθάρρυνση στην εκμάθηση σύγχρονων ξένων
γλωσσών.
·
Υποστήριξη στην ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων και
την πρακτική της δια βίου μάθησης.
·
Γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς.
·
Βελτίωση της ποιότητας και αύξηση της
κινητικότητας, που περιλαμβάνει μαθητές και εκπαιδευτικό προσωπικό.
Για την επίτευξη των συλλογικών στόχων ακολουθήσαμε τις
βασικές αρχές της μεθόδου project σε συνδυασμό με την έρευνα δράσης.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
Για την περιγραφή των δράσεων που υλοποιήθηκαν τα δυο χρόνια
που κράτησε το πρόγραμμα θα ακολουθήσουμε ό,τι όριζε το προβλεπόμενο κοινό
χρονοδιάγραμμα, όσων έπρεπε να υλοποιηθούν μέχρι την προγραμματισμένη
συνεδρίαση σε καθεμιά από τις χώρες υποδοχής.
Οκτώβριος 2013 – Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στην Κύπρο
Οι δράσεις που έπρεπε να γίνουν μέχρι την πρώτη συνεδρίαση
του προγράμματος στην Κύπρο ήταν κοινές για όλες τις χώρες συνεργασίας και αφορούσαν
τα παρακάτω θέματα:
Αφού ενημερώσαμε τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς για το
πρόγραμμα (στόχοι, δραστηριότητες κλπ.) και δημιουργήθηκε η ομάδα Comenius, που
θα αναλάμβανε το συντονισμό όλου του προγράμματος:
α) Διερευνήσαμε το τι γνωρίζουν οι μαθητές για
τις έννοιες της ευρωπαϊκής ένωσης, της καταλληλότητας για απασχόληση και του
επιχειρηματικού πνεύματος.
β) Δημιουργήσαμε το λογότυπο,
που θα μας εκπροσωπούσε.
γ) Καθιερώθηκαν ψηφιακές τεχνολογίες, (e-twinning, wiki,
skype) για την κοινή μας επικοινωνία και ενημέρωση στα διάφορα στάδια του
προγράμματος.
δ) Δημιουργήσαμε εικονική περίηγηση του σχολείου μας στα
πλαίσια της γνωριμίας με τα άλλα σχολεία συνεργασίας.
Φεβρουάριος 2014 - Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στην Πολωνία
Αρχικά έγινε ενημέρωση σχετικά με τα θέματα που συζητήθηκαν
στη συνεδρίαση του προγράμματος στην Κύπρο (συμπεράσματα της προκαταρκτικής αξιολόγησης στις παραπάνω έννοιες που
διερευνήθηκαν σε κάθε χώρα, παρουσίαση των έξι λογότυπων και των εικονικών
περιηγήσεων των έξι σχολείων) και το σχεδιασμό των μελλοντικών δραστηριοτήτων που
αφορούσαν:
α) Δημιουργία μιας γωνιάς Comenius σε κάθε σχολική κοινότητα για
την γνωριμία των μαθητών με τις πέντε άλλες χώρες (χαρακτηριστικά, θέση,
πολιτισμός κλπ.) και την παρουσίασή τους με αφίσα, παρουσιάσεις ή
εικόνες, κλπ.
β) Έρευνα από τους μαθητές για τα παραδοσιακά επαγγέλματα του τόπου τους (κύριος
τομέας απασχόλησης των προ παππούδων τους) και καταγραφή των δεξιοτήτων που
απαιτούνταν για εκείνα τα παλιά επαγγέλματα.
γ) Προγραμματισμός επισκέψεων σε εργαστήρια, λαογραφικά μουσεία
και δημιουργία έκθεσης αντικειμένων στο σχολικό χώρο σχετικά με τα παλιά
επαγγέλματα.
δ) Παρουσίαση των παραδοσιακών επαγγελμάτων στη σχολική
κοινότητα με διάφορες μορφές (έκθεση τέχνης, δρώμενο, τραγούδια, παραμύθια).
Μάιος 2014 - Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στην Ιρλανδία
Αφού έγινε η καθιερωμένη ενημέρωση όσων παρουσιάστηκαν και
συζητήθηκαν στην Πολωνία (συλλογή παραμυθιών και CD με τραγούδια
σχετικών με τα παραδοσιακά επαγγέλματα της κάθε χώρας), αποφασίστηκαν τα
περαιτέρω βήματα του προγράμματος, που αφορούσαν:
α) Αρχικά την πραγματοποίηση έρευνας με τη σύνταξη ανώνυμου
ερωτηματολογίου, που δόθηκε για την από κοινού συμπλήρωσή του και από τους δυο
γονείς των μαθητών και αφορούσε τη μελέτη των εξής παραμέτρων:
·
το μορφωτικό τους επίπεδο
·
το τωρινό τους επάγγελμα
·
τη σχέση της τωρινής τους απασχόλησης με το μορφωτικό τους επίπεδο
·
την προϋπηρεσία, εμπειρία, ειδικές δεξιότητες κ. ά. που τους
ζητήθηκαν στην τωρινή τους θέση εργασίας.
·
το ωράριο εργασίας τους
·
το επίπεδο ικανοποίησής τους για τις απολαβές σε σχέση με το
ωράριο εργασίας.
·
την ύπαρξη ευκαιριών εξέλιξης στον τωρινό τομέα απασχόλησής τους.
·
τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη συνέχιση οικογενειακής
εργασίας που τους άφησαν οι δικοί τους γονείς.
β) Την επιλογή τεσσάρων σύγχρονων, κοινών επαγγελμάτων και
τις παραμέτρους βάση των οποίων θα αναλύονταν. Συντάσσεται ένας
συμφωνημένος κατάλογος, που αφορά τα επαγγέλματα (του
διευθυντή ξενοδοχειακής μονάδας, του βιοκαλλιεργητή, του αρχιτέκτονα και του
γιατρού) και αναλύονται ως προς τις εξής παραμέτρους:
·
σπουδές
·
επαγγελματική εμπειρία
·
γνώσεις - δεξιότητες που απαιτούνται
·
αντιμετώπιση δυσκολιών
·
ωράριο εργασίας
·
συνθήκες - χώρος εργασίας - ενδυμασία
·
εξειδίκευση - τομείς ευθύνης
·
αμοιβή και παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται
·
ανταγωνισμός - ευκαιρίες απασχόλησης
·
απαιτήσεις επαγγέλματος
·
προοπτικές εξέλιξης (παραπομπή στον αντίστοιχο σύνδεσμο)
Την ημέρα “ανοικτού σχολείου” προσκλήθηκαν
επαγγελματίες των παραπάνω ειδικοτήτων, όπου δόθηκε η ευκαιρία στους μαθητές να
τους γνωρίσουν από κοντά και να ενημερωθούν για το επάγγελμά τους ως προς τις
παραπάνω παραμέτρους, που έπρεπε να μελετήσουν. Η αλληλεπίδραση μαθητών και
επαγγελματιών ήταν πολύ δημιουργική και εποικοδομητική και τέθηκε ο πυρήνας
επαγγελματικού προσανατολισμού και προβληματισμού για μαθητές Πρωτοβάθμιας
Εκπαίδευσης. Στη συνέχεια οι μαθητές μελέτησαν τα κοινά επαγγέλματα και παρουσίασαν τις προκαθορισμένες
πτυχές τους σε ειδικά διαμορφωμένους πίνακες.
Οκτώβριος 2014 - Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο
Μετά την ενημέρωση για τη συγκριτική μελέτη των παραπάνω
συμφωνημένων επαγγελμάτων και στις έξι χώρες, στη συνάντηση του προγράμματος
στην Ιρλανδία, έπρεπε οι μαθητές να ασχοληθούν, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα,
με ένα πρόβλημα για δημιουργία ιστοεξερεύνησης με σκοπό να συνεργαστούν για την
εξεύρεση μεθόδων και στρατηγικών για την επίλυσή του. Εμείς δουλέψαμε
πάνω στο εξής σενάριο:
“Είστε μέλη του νέου δημοτικού συμβουλίου της πόλης του
Ηρακλείου και μόλις αναλάβατε τα καθήκοντά σας. Ανήκετε λοιπόν στην ομάδα
τουριστικής ανάπτυξης και είστε υπεύθυνοι για τη διαφήμιση της πόλης του
Ηρακλείου. Θέλετε να ξεκινήσει μια νέα εκστρατεία για την προώθηση της
τουριστικής ανάπτυξης της πόλης μας. Έπειτα από τη συνεδρίαση του συμβουλίου
και μετά από εκτενή συζήτηση με τα άλλα μέλη, αποφασίσατε να δημιουργήσετε μια
ενδιαφέρουσα παρουσίαση της πόλης του Ηρακλείου με σκοπό να προσελκύσετε
περισσότερους τουρίστες στο Ηράκλειο. Η παρουσίαση θα περιλαμβάνει χάρτη
της πόλης, μνημεία, μουσεία και άλλα σημεία ενδιαφέροντος, εκδηλώσεις και
γιορτές, παραδόσεις, ήθη, έθιμα, κ. ά. Οι πληροφορίες θα δίνονται στα ελληνικά
και στα αγγλικά.”
Στη συνέχεια οι μαθητές παρουσίασαν το αποτέλεσμα της
έρευνας τους στο διαδίκτυο με αφίσα και σε παρουσίαση. Στη συνεδρίαση των
συνεργαζόμενων χωρών στο Ηνωμένο Βασίλειο έγινε η παρουσίαση όλων των
εμπνευσμένων λύσεων που επέλεξε το κάθε σχολείο πάνω στο σενάριο που δούλεψε
μέσω του Webquest (ιστοεξερεύνηση).
Μάρτιος 2015 - Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στην Ελλάδα - Κρήτη
Την ενημέρωση για τις επιλεγμένες λύσεις των πέντε
συνεργαζόμενων σχολείων για την ιστοεξερεύνηση (Webquest) ακολούθησε η επόμενη
φάση του προγράμματος, που αφορούσε την πρόσκληση επαγγελματιών, πάλι στα
πλαίσια της ημέρας “ανοικτού σχολείου”, σε επαγγέλματα
με προοπτικές εξέλιξης σ’ ένα συνεχώς διεθνοποιημένο, ανταγωνιστικό και
διαφορετικό μέλλον στον τομέα της απασχόλησης το 2020 και μετά. Αυτή τη φορά η
κάθε χώρα θα διαφοροποιούσε σύμφωνα με τα δικά της κριτήρια τα επαγγέλματα που
θα μελετούσαν οι μαθητές. Στη συνέχεια θα έπρεπε να διαμορφώσει ένα κατάλογο με
τις μεταβιβάσιμες δεξιότητες, που θα προέκυπταν, από τη συνέντευξη των
επαγγελματιών που θα προσκαλούσε.
Η επιλογή των επαγγελμάτων που μελετήσαμε εμείς
στηρίχθηκε σε μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες τα επαγγέλματα του μέλλοντος, που
προσφέρουν επαγγελματική αποκατάσταση σε ένα περιβάλλον που αλλάζει συνεχώς,
αφορούν τους τομείς του τουρισμού, της υγείας, της ενέργειας και πράσινης
τεχνολογίας, της μεταποίησης τροφίμων και δομικών υλικών, της ναυτιλίας, της
γεωργίας και της ψηφιακής τεχνολογίας και επικοινωνίας. Σ΄ αυτό το πλαίσιο σκεφτήκαμε
να καλέσουμε:
α) Από τον τομέα του Τουρισμού, μια αρχιτέκτονα με πολυετή
εμπειρία στην αναστύλωση ιστορικών κτιρίων, μνημείων και μνημειακών συνόλων.
β) Από τον τομέα της Υγείας, μια κλινική
κυτταρογενετίστρια.
γ) Από τον τομέα της Μεταποίησης Τροφίμων, ένα διευθυντή
κέντρου διανομής Κρήτης.
δ) Από τον τομέα της Γεωργίας, μια οινολόγο
ε) Από τον τομέα της Ψηφιακής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας,
ένα τεχνικό ηλεκτρονικών υπολογιστών και δικτύων - υπεύθυνο ασφαλείας σε θέματα
δικτύων και ηλεκτρονικών επιθέσεων και μια δημοσιογράφο.
στ) Από τον τομέα της Ναυτιλίας, ένα Σημαιοφόρο Λιμενικού
Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Στη συνέντευξη που μας έδωσαν οι παραπάνω
επαγγελματίες τέθηκαν κοινές ερωτήσεις, για να διερευνήσουμε τη σημασία
εγκάρσιων δεξιοτήτων - ικανοτήτων στον τομέα απασχόλησης του καθενός αναφορικά
με:
Α. Τη γλώσσα - επικοινωνία (μητρική - ξένες γλώσσες).
Β. Δεξιότητες και ικανότητες σκέψης (επιχειρηματική σκέψη,
επίλυση προβλημάτων, στόχοι, διαχείριση χρόνου).
Γ. Εφαρμογή γνώσεων (μαθηματικών, πληροφορικής, κανόνων
ασφαλείας κλπ).
Δ. Κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητες (διαπροσωπικές
σχέσεις, συνεργασία, καθοδήγηση τρίτων).
Ε. Στάσεις και αξίες στην εργασία (σεβασμός, αφοσίωση,
διαχείριση προκλήσεων).
ΣΤ. Ειδικές γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με το κάθε
επάγγελμα χωριστά.
Στη συνέχεια δημιουργήσαμε αφίσες με φωτογραφίες των προσκεκλημένων
επαγγελματιών, τη συνέντευξη που μας έδωσε ο καθένας και τον κατάλογο με τις
μεταβιβάσιμες δεξιότητες στο επάγγελμά του. Έτσι οι μαθητές είχαν την ευκαιρία
να πάρουν και να αξιολογήσουν πληροφορίες επαγγελματικού προσανατολισμού στην
αγορά εργασίας στη χώρα μας, που θα τους είναι χρήσιμες μελλοντικά.
Ιούνιος 2015 - Συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών του προγράμματος στην Ισπανία
Αφού έγινε ενημέρωση στη σχολική κοινότητα σχετικά με την
εξέλιξη των παραπάνω επαγγελμάτων και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που
απαιτούνται σε μια ενιαία ευρωπαϊκού τύπου αγορά εργασίας, δόθηκαν οι οδηγίες
για το τελευταίο στάδιο του προγράμματος, που αφορά ένα διαγωνισμό με τίτλο “Καινοτομίες 2020 και μετά”. Στα πλαίσια αυτού
του διαγωνισμού καλούνται όλες οι συνεργαζόμενες χώρες μέχρι τη συνάντηση του
προγράμματος στην Ισπανία, να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ένα προϊόν απλό,
γρήγορο, συγκρίσιμο και με υλικά προσβάσιμα στους μαθητές, που θα το
υλοποιήσουν. Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε στην ευρωπαϊκή συνάντηση στο
σχολείο μας το προϊόν να είναι κοινό για όλους και καταλήξαμε να είναι ένα
πορτοφόλι.
Μαθητές Ε΄- ΣΤ΄ τάξης χωρίστηκαν σε ομάδες και ανέλαβαν
κάποιοι απ’ αυτούς το ρόλο των σχεδιαστών του πορτοφολιού και κάποιοι άλλοι το
ρόλο του υποψήφιου αγοραστή. Στη συνέχεια πήραν συνέντευξη από τους υποψήφιους
πελάτες α) για να μπορέσουν αρχικά να μάθουν τις ανάγκες τους σχετικά με το
πορτοφόλι που θα ήθελαν και β) για να διερευνήσουν μετά κατά πόσο ο σχεδιασμός
του πορτοφολιού εγκρίνεται από τον πελάτη ή αν χρειάζεται αναπροσαρμογή ή ακόμα
και σχεδιασμό από την αρχή.
Θα προκριθούν τα δύο καλύτερα, που θα εκπροσωπήσουν την κάθε
χώρα στη συνάντηση των αντιπροσωπειών στην Ισπανία. Η ψηφοφορία για την επιλογή
τους θα γίνει με τα εξής κριτήρια:
α) Πρωτοτυπία υλικών και σχεδίου
β) Λειτουργικότητα ως προς τις ανάγκες και προτιμήσεις του
πελάτη
γ) Εμφάνιση και αισθητική
Στη διάρκεια της συνάντησης του προγράμματος στην Ισπανία
παρουσιάστηκαν οι λεπτομέρειες του διαγωνισμού καινοτομίας απονεμήθηκαν βραβεία
στους καινοτόμους που κέρδισαν στο διαγωνισμό.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Στην αρχή του προγράμματος διερευνήσαμε για το τι γνωρίζουν
οι μαθητές με χρήση ερωτηματολογίου για τις έννοιες της ευρωπαϊκής
ένωσης, της καταλληλότητας για απασχόληση και του επιχειρηματικού πνεύματος.
Στην κάθε συνάντηση των συμμετεχόντων χωρών (ανά τρίμηνο)
γινόταν αξιολόγηση των επιτευχθεισών στόχων του προγράμματος, ανατροφοδότηση
και προσαρμογή των στόχων ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και δυσκολίες που
συναντούσαμε.
Τον πρώτο χρόνο, στη λήξη του διδακτικού έτους έγινε αποτίμηση του προγράμματος με τη χρήση
ερωτηματολογίων, ενώ στη λήξη του, τον Ιούνιο 2015 έγινε η τελική του αξιολόγηση.
