Έρευνα- ενημέρωση των μαθητών για το ρόλο της διαφήμισης στη ζωή μας
Μαρία Καλογεράκη, Μαρία Μανωλαράκη, Γιώργος Σταματάκης,
(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - kalma@sch.gr , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ , ΠΕ 19-20 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ)
30ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκοπός του προγράμματος είναι να αποκτήσουν μια κριτική ματιά οι μαθητές απέναντι στον καταναλωτικό βομβαρδισμό που δέχονται καθημερινά, να είναι σε θέση να διαχωρίζουν το αναγκαίο αγαθό από το περιττό και κατευθυνόμενο, να μπορούν να διαβάζουν πίσω από το διαφημιστικό μήνυμα. Το πρόγραμμα επεξεργάστηκε ομαδοσυνεργατικά κατά τη διάρκεια της Ευέλικτης Ζώνης και αξιοποιήθηκε διαθεματικά μέσα από όλα τα μαθήματα της τάξης. Στο μάθημα της Πληροφορικής οι μαθητές έφτιαξαν ψηφιακά τις διαφημίσεις τους. Στα πλαίσια του προγράμματος, οι μαθητές ενημερώθηκαν και ερεύνησαν τον ρόλο της διαφήμισης στην καθημερινή τους ζωή. Είδαν και σχολίασαν διαφημίσεις. Επισκέφτηκαν το μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ηρακλείου, όπου παρακολουθώντας το πρόγραμμα: Ολογράμματα, 3D, οπτικά παράδοξα διαπίστωσαν πώς μια οπτική εικόνα μπορεί να μας ξεγελάσει και ανέπτυξαν τον προβληματισμό αν το ίδιο συμβαίνει και με τις διαφημίσεις. Ανάλυσαν τον όρο του καταναλωτισμού της σύγχρονης εποχής μας και έπειτα επισκέφτηκαν το παραδοσιακό χωριό Αρόλιθος, όπου μπόρεσαν να συγκρίνουν τον τρόπο ζωής εκεί με τη ζωή στις σύγχρονες πόλεις, και σχολίασαν πώς θα μπορούσε να είναι μια διαφήμιση σε μια κοινωνία του παρελθόντος. Σχολιάσαμε τον όρο της αντιδιαφήμισης και μέσα στις ομάδες τους οι μαθητές έφτιαξαν τις δικές τους διαφημίσεις και αντιδιαφημίσεις.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Σημασία διαφήμισης, καταναλωτισμός και σύγχρονη κοινωνία, Αγωγή Καταναλωτή, αντιδιαφήμιση.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένα χαρακτηριστικό της εποχής μας, είναι η αξιοσημείωτη «εισβολή» της διαφήμισης στην καθημερινή ζωή. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, ότι η διαφήμιση είναι ο πλέον καταλυτικός – από άποψη επιδράσεων- θεσμός κοινωνικοποίησης: συγκροτεί το περιεχόμενο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, παρουσιάζεται να παίζει ένα ρόλο-κλειδί στην «κατασκευή» της ταυτότητας του φύλου, επιδρά στη σχέση γονιών –παιδιών υπό την έννοια ότι διαμεσολαβεί και δημιουργεί ανάγκες.
Επίσης η διαφήμιση ελέγχει μερικές από τις πιο σημαντικές πολιτισμικές παραδόσεις, όπως είναι ο αθλητισμός και η λαϊκή μουσική. Σε υλιστικό, συγκεκριμένο και ιστορικό επίπεδο, η διαφήμιση αποτελεί μέρος ενός ειδικού ενδιαφέροντος για την τοποθέτηση των αγαθών στην αγορά. Καθιερώθηκε έτσι στη σύγχρονη κοινωνία ως λόγος διαμέσου και ως προς τα αντικείμενα.
Ειδικότερα αυτή η διαλεκτική σχέση αφορά σε μια συγκεκριμένη και φαινομενικά οικουμενική σχέση: στη σχέση μεταξύ ανθρώπων και αντικειμένων. Κύριος σκοπός του προγράμματος είναι η διαθεματική μελέτη και καταγραφή του ρόλου και της σημασίας των διαφημίσεων στη σημερινή κοινωνία. Οι μαθητές εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο με το μηχανισμό των διαφημίσεων που επιβάλλεται και πολλές φορές ελέγχει την καθημερινότητά τους.
Η προσέγγιση του θέματος γίνεται διδακτικά, σε μια προσπάθεια αξιοποίησης των στοιχείων του, ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία μάθησης, η καλλιέργεια κριτικής σκέψης, η παρατήρηση, η όξυνση της μνήμης και η διεύρυνση των ενδιαφερόντων του μαθητή. Η μάθηση επιτυγχάνεται ενεργητικά, μέσα από τη γνωστική, κινητική και συναισθηματική ανάπτυξη.
Το πρόγραμμα εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης και από τα δύο τμήματα της Στ΄ τάξης του 30ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου. Πρόκειται για δύο τμήματα με 22 μαθητές το καθένα. Οι μαθητές στην ηλικία αυτή έχουν αποκτήσει τη γνωστική ικανότητα και τις δεξιότητες που τους επιτρέπουν να αναλάβουν μια έρευνα. Μπορούν να διερευνούν διάφορες πηγές, να παίρνουν συνεντεύξεις, να χειρίζονται τα μέσα και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν. Έχουν την ικανότητα δημιουργίας ομάδων στις οποίες συμμετέχουν ενεργά. Τέλος έχουν αναπτύξει την κριτική σκέψη που τους επιτρέπει να κρίνουν γεγονότα, να συγκρίνουν καταστάσεις και να βγάζουν συμπεράσματα.
Οι μαθητές βγήκαν έξω απ ΄ τον χώρο του σχολείου, ερεύνησαν, αναζήτησαν, ρώτησαν. Οι εξωσχολικές δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς αποφορτίζουν συναισθηματικά τους μαθητές από το άγχος που τους δημιουργεί το σχολικό περιβάλλον. Έρχονται σ ΄ επαφή με την κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική ζωή και χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης και επικοινωνίας, πέραν της γραπτής και προφορικής που συνήθως αξιοποιούνται στο σχολείο. Αναπτύσσουν κοινωνικές δραστηριότητες και αποκτούν με έμμεσο κι ελκυστικό τρόπο πλήθος γνώσεων.
Αυτό αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα της ενεργητικής μάθησης, αφού προσφέρει τη δυνατότητα στο παιδί να δει τον κόσμο σαν ολότητα και όχι οριοθετημένο, όπως συμβαίνει με τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα που πραγματοποιούν τα παιδιά θα μπορέσουν να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους και την ικανότητα συσχετισμού των γεγονότων που θα τα οδηγήσει σε συναισθηματική ωριμότητα.
Οι μαθητές ερευνούν κι ενημερώνονται για το ρόλο της διαφήμισης στην καθημερινότητα. Μελετούν τον όρο του «καταναλωτισμού» και το πώς προέκυψε. Μαθαίνουν για τη σημασία της Αγωγής Καταναλωτή. Επεξεργάζονται διαφημίσεις και ανακαλύπτουν τις «αντιδιαφημίσεις». Τέλος κατασκευάζουν τις δικές τους διαφημίσεις και αντιδιαφημίσεις.
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
- Καλλιέργεια της προφορικής έκφρασης και παρουσίασης των μαθητών. Βελτίωση του προφορικού λόγου τους ως μέσου απαραίτητου για την εύχερη επικοινωνία τους με το περιβάλλον και για την τόνωση της αυτοπεποίθησής τους. Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να εκφραστούν για τα βιώματά τους.
- Ανάπτυξη της συνεργατικότητας και της ενσυναίσθησης. Η αυτοεκτίμηση και η εγκαθίδρυση σχέσεων αλληλοκατανόησης και αλληλοεκτίμησης μεταξύ των μαθητών θα ευνοήσει την επικοινωνία και τη θετική μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Τα παιδιά θα πρέπει να αναπτύξουν την ικανότητα συνεργασίας σε ετερογενείς ομάδες είτε σε πλαίσιο τάξης είτε σε ευρύτερο πλαίσιο.
- Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης μέσα από την ανάλυση και την επεξεργασία των πληροφοριών που έχουν συγκεντρωθεί με απώτερο στόχο την απόκτηση μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Κατά τον προγραμματισμό και αξιολόγηση των ενεργειών τους, οι μαθητές αρχίζουν να λειτουργούν αυτόνομα στη σκέψη και τη δράση, αποκτούν δυνατότητες αυτορρύθμισης και αναπτύσσουν την ικανότητα συντονισμού και συσχέτισης της δράσης με τα δεδομένα και τους επιδιωκόμενους στόχους. Έτσι, συνειδητοποιούν ότι η γνώση είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων διεργασιών που κάνουν οι ίδιοι.
- Αξιοποίηση και σωστή χρήση της τεχνολογίας, που θα βοηθήσει στην αναζήτηση κι εξεύρεση πληροφοριών. Ο υπολογιστής και οτιδήποτε ψηφιακό υλικό χρησιμοποιηθεί δεν θα είναι αυτοσκοπός, αλλά εργαλείο.
- Να αποκτήσουν οι μαθητές μια κριτική ματιά απέναντι στον καταναλωτικό βομβαρδισμό που δέχονται καθημερινά.
- Να είναι σε θέση να διαχωρίζουν το αναγκαίο αγαθό από το περιττό και κατευθυνόμενο.
- Να μπορούν να διαβάζουν «πίσω» από το διαφημιστικό μήνυμα.
- Αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών απέναντι στα πρότυπα και τα στερεότυπα που προβάλλουν οι διαφημίσεις.
- Η αξιολόγηση της επίδραση της σχολικής , κοινωνικήs οικογενειακής κοινότητας και κουλτούρας στη διαμόρφωση προτύπων και στερεοτύπων.
- Η καλλιέργεια της ικανότητας κριτικής ερμηνείας και ανάπτυξης ατομικών επιλογών σύμφωνα με τις προσωπικές αξίες και ανάγκες.
- Η υιοθέτηση από τους μαθητές πρότυπων συμπεριφοράς που χαρακτηρίζονται από σεβασμό στις πνευματικές και ανθρωπιστικές αξίες.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Για την επεξεργασία του θέματος θα χρησιμοποιηθούν ομαδοσυνεργατικές μέθοδοι, καθώς η θετική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες μάθησης και ένας από τους επιδιωκόμενους στόχους της συγκεκριμένης εργασίας.
Η τόνωση της αυτοπεποίθησης του μαθητή, η συναισθηματική του ασφάλεια, η συμμετοχή του στην ομάδα, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης, κοινωνικών δεξιοτήτων και κινήτρων για μάθηση αναπτύσσονται ιδιαίτερα μέσω των ομαδοσυνεργατικών ομάδων διδασκαλίας.
Το θέμα θα προσεγγισθεί διαθεματικά και θα αξιοποιηθεί μέσα από όλα τα μαθήματα της τάξης. Τα διαθεματικά προγράμματα καταργούν τα διακριτά και αυτοτελώς διδασκόμενα μαθήματα και επιδιώκουν την ενιαιοποίηση της γνώσης εντός του περιεχομένου των μαθημάτων. Κριτήριο οργάνωσής τους είναι το θέμα που έχει τεθεί και το οποίο αποτελεί το πλαίσιο οργάνωσης της σχολικής γνώσης.
Μέσα από την ανακάλυψη νέων παιδαγωγικών και διδακτικών δρόμων, χρήσιμες είναι οι βιωματικές δραστηριότητες, οι οποίες ικανοποιούν την ανάγκη για επικοινωνία, αλληλογνωριμία, ανάπτυξη του συναισθήματος και του αμοιβαίου σεβασμού των μαθητών. Οι βιωματικές δραστηριότητες προηγούνται, ευαισθητοποιώντας τους μαθητές για τις ενέργειες που θα ακολουθήσουν ή έπονται των θεμάτων που έχουν μελετηθεί αποκτώντας εμπεδωτικό και μεταγνωστικό χαρακτήρα.
Η αξιοποίηση των μαθημάτων της αισθητικής αγωγής (μουσική, εικαστικά, θέατρο) και της φυσικής αγωγής ως αφετηρία διαθεματικών δραστηριοτήτων, με παράλληλες γνωστικές κατακτήσεις από μέρους των παιδιών, είναι ένας δρόμος πολύ αποτελεσματικός. Με αυτό τον τρόπο το παιδί κινητοποιείται περισσότερο, ενώ το μεταγνωστικό αποτέλεσμα είναι πιο σταθερό. Η συναισθηματική του ζωή αποκτά οντότητα και αυτονομία, ενώ παράλληλα η αίσθηση της δημιουργίας μέσα στην ομάδα οπλίζει το νεαρό μαθητή με πίστη στον εαυτό του, αυτογνωσία και επικοινωνιακή δύναμη. Μαθαίνει να σέβεται τους κανόνες της ομάδας, να συνθέτει μέσα από το διάλογο, αποδεσμεύοντας εγωισμούς και άλλες αδυναμίες. Το σημαντικότερο: δε χρειάζεται πια ο φόβος για να πεισθεί, η μάθηση συνδέεται με την ελευθερία έκφρασης και την πολυφωνία.
Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ PROJECT ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το σχέδιο εργασίας είναι μια ευέλικτη διδακτική μέθοδος, σκοπός της οποίας είναι η υπέρβαση του παραδοσιακού μαθήματος, έτσι ώστε οι μαθητές να προσεγγίσουν τη μάθηση μέσα από την έρευνα και την επίλυση προβλημάτων χωρίς την αίσθηση ότι «υπακούουν» στις προδιαγραφές της παραδοσιακής διδασκαλίας.
Σκοπός του σχεδίου εργασίας είναι οι εξής :
- Δημιουργία κοινότητας δράσης με ισχυρούς δεσμούς
- Ενίσχυση της προσωπικής ανάπτυξης του ατόμου
- Συμβολή στην ομαλή ένταξη μαθητών κάθε προέλευσης
- Εδραίωση στενών διαμαθητικών σχέσεων
- Αναβάθμιση της θέσης του μαθητή στην επικοινωνία δασκάλου –μαθητή
- Σύνδεση της εσωτερικής με την εξωσχολική ζωή και της επιστημονικής με βιωματική γνώση
ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΑΔΙΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
1ο στάδιο: Ευαισθητοποίηση- Επιλογή θέματος- προσδιορισμός στόχων και χωρισμός σε υποθέματα
Η αφορμή να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα δόθηκε καθώς επεξεργαζόμαστε την ενότητα της «Διατροφής» στο μάθημα της Γλώσσας και δουλεύαμε το κεφάλαιο «Στη διαφήμιση … όλα είναι δυνατά!». Πολλές είναι οι απορίες των μαθητων οι οποίοι θέλουν να μάθουν περισσότερα. Οι προβληματισμοί καταιγιστικοί.
Πολλοί μαθητές επηρεασμένοι από το μάθημα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες κι έτσι ένας δυναμικός διάλογος άρχισε να αναπτύσσεται, μετά την καταιγίδα ιδεών. Ωστόσο το θέμα ήταν μεγάλο και τα ερωτήματα πολλά. Π. χ. : ποιο το νόημα μιας διαφημιστικής εκστρατείας; γιατί όταν διαφημίζεται ένα προϊόν σπάνια αναγράφεται η τιμή του; γιατί δεν αναφέρονται και τα μειονεκτήματα ή οι παρενέργειες ενός προϊόντος;
Συνήθως τα ερωτήματα που διατυπώνουν στις περιπτώσεις αυτές τα παιδιά είναι πολλά , συχνά αλληλοκαλυπτόμενα και μερικές φορές όχι άμεσα σχετιζόμενα με το θέμα. Η επιλογή και ο διαχωρισμός των ερωτημάτων σε κατηγορίες είναι ένα απαραίτητο βήμα στην ανάλυση του θέματος.
Καθώς υπάρχουν πολλά πράγματα ακόμη που θα θέλουν να μάθουν τα παιδιά και πολλές ερωτήσεις να απαντήσουν, αποφασίζεται να επιλεγεί το συγκεκριμένο θέμα και να επεξεργαστεί στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης. Στη συνέχεια τα ερωτήματα και οι προτάσεις των μαθητών συγκεντρώνονται, καταγράφονται και κατηγοριοποιούνται σε ομάδες ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Κάνοντάς το αυτό προσδιορίζουμε τους στόχους μας και αναλύουμε το θέμα σε επιμέρους άξονες.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να συνδέσουμε τους θεματικούς άξονες με εκείνα τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος, από τα οποία θα μπορούσαμε να αντλήσουμε πληροφορίες και να οργανώσουμε μ ΄ αυτό τον τρόπο τη βασική δομή της διαθεματικής προσέγγισης.
Εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε:
- Βίντεο με διαφημίσεις
- Διαφημιστικές αφίσες
- Παρουσιάσεις για τη διαφήμιση
- Αντιδιαφημίσεις
- Αναζήτηση διαφημιστικού υλικού σε μορφή βίντεο ή αφίσας
Στο μάθημα της Γλώσσας προσπάθησαν να φτιάξουν ολοκληρωμένες διαφημίσεις. Ερεύνησαν τη σημασία εννοιών όπως : διαφήμιση, καταναλωτισμός, Αγωγή Καταναλωτή, αντιδιαφήμιση. Κατέγραψαν διαφημίσεις και προσπάθησαν να «διαβάσουν» πίσω από το διαφημιστικό μήνυμα. Έφτιαξαν ερωτηματολόγια και έκαναν έρευνα στο σχολείο για την επιρροή και τη σημασία της διαφήμισης στη ζωή τους. Χρήσιμη αποδείχτηκε η επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου παρακολουθήσαμε το πρόγραμμα: «Ολογράμματα, 3 D, Οπτικά παράδοξα». Οι μαθητές ανακάλυψαν νέες οπτικές τεχνικές και το πώς μια παράδοξη εικόνα μπόρεσε να τους ξεγελάσει, διατυπώνοντας έτσι και τον προβληματισμό αν το ίδιο συμβαίνει και στις διαφημίσεις.
Κατασκευή ερωτηματολογίου και διεξαγωγή έρευνας για το πώς επηρεάζουν, τα πρότυπα και τα στερεότυπα των διαφημίσεων, τις καταναλωτικές προτιμήσεις των μαθητών του σχολείου. Παρατήρησαν διαφημίσεις και εντόπισαν τα στοιχεία εκείνα που προκάλεσαν την προσοχή τους, π. χ. εικόνες, μουσική μελωδία, σχόλια, χρώματα, αντικείμενα και τους κάνουν να σκεφτούν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Μετασχημάτισαν το περιεχόμενο των διαφημίσεων αναδομώντας τα κοινωνικά στερεότυπα και φτιάχνοντας μια «αντιδιαφήμιση».
Πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο εργοστάσιο της Coca Cola, οι μαθητές σχολίασαν το ρόλο της διαφήμισης στην εξέλιξη αυτής της εταιρείας καθώς και τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί παγκόσμια για το λόγο αυτό.
Στα Μαθηματικά οργάνωσαν τα δεδομένα που συνέλεξαν από την έρευνα που έκαναν σε πίνακα ,υπολόγισαν μέσα από διαγράμματα τα αποτελέσματά της και εξέφρασαν με ποσοστά τα συμπεράσματά τους.
Στην Ιστορία είδαμε την πορεία της διαφήμισης μέσα στους αιώνες, έφεραν διαφημίσεις από έντυπα του παρελθόντος, επισκέφτηκαν το παραδοσιακό χωριό «Αρόλιθος» και προβληματίστηκαν με τον τρόπο που διαφήμιζαν οι άνθρωποι τα προϊόντα τους στο παρελθόν. Σχολίασαν ομοιότητες και διαφορές με τις διαφημίσεις του περασμένου αιώνα.
Στο μάθημα της Πληροφορικής οι μαθητές έφτιαξαν τις παρουσιάσεις τους για τις διαφημίσεις και αντιδιαφημίσεις υπό μορφή σεναρίου με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου.
2ο στάδιο: Προγραμματισμός
Σ ΄ αυτό το στάδιο οι μαθητές διατύπωσαν διευκρινιστικές ερωτήσεις σχετικές με τα θέματα μελέτης. Μέσα απ ΄ αυτή τη διαδικασία, αντάλλαξαν απόψεις και άσκησαν κριτική στις διατυπωμένες ερωτήσεις, ώστε να διαμορφωθούν υποθέματα, συναφείς δραστηριότητες και να καταστρωθεί το πρόγραμμα δουλειάς που θα ακολουθήσει. Έτσι καθορίστηκε το πλαίσιο δράσης τους, τα μέσα και ο τρόπος εργασίας, επιλέχτηκαν οι δραστηριότητες, ενώ παράλληλα μπήκαν και τα χρονικά πλαίσια, εντός των οποίων αναμένονταν τα αποτελέσματα της έρευνας.
Αφού έγινε η επιλογή των αξόνων έρευνας οι μαθητές χωρίστηκαν σε 5 ομάδες των 4 ατόμων ή 5 ατόμων για κάθε τμήμα και ακολούθησε ο καταμερισμός καθηκόντων. Η κάθε ομάδα ανέλαβε τα εξής:
- Δημιουργία αφισών διαφήμισης και αντιδιαφήμισης
- Δημιουργία ερωτηματολόγιων ,διερεύνηση στη σχολική ομάδα και καταγραφή των χαρακτηριστικών των διαφημίσεων που επηρεάζουν τους μαθητές ως καταναλωτές και τους παρακινούν να αγοράσουν τα διαφημιζόμενα προϊόντα.
- Συζήτηση με τους συμμαθητές τους και διατύπωση υποθέσεων για τα τεχνάσματα των διαφημίσεων.
- Συλλογή διαφημίσεων που επιβεβαιώνουν τις απόψεις τους
3ο στάδιο: Εφαρμογή- Διεξαγωγή ερευνητικών δραστηριοτήτων
Η διεξαγωγή της έρευνας αποτέλεσε για τους μαθητές μια ξεχωριστή εμπειρία. Ο συλλογικός σχεδιασμός του ερευνητικού εργαλείου και η επικοινωνία με τα υποκείμενα της έρευνας είναι μια γοητευτική διαδρομή για τα παιδιά. Αφού οι ομάδες συγκέντρωσαν το υλικό τους , το ταξινόμησαν και το επεξεργάστηκαν. Κάθε ομάδα παρουσίασε τα συμπεράσματά της στην τάξη και έγινε ανταλλαγή απόψεων .
Στη συνέχεια οι ομάδες αξιολόγησαν τη δουλειά τους, μέσα από διαλογική συζήτηση και κατέγραψαν τα συμπεράσματά τους από κοινού σε ένα απλό και κατανοητό κείμενο. Μέσα σ ΄ αυτό φαίνεται η αλληλεπίδραση των επιμέρους δράσεων κάθε ομάδας καθώς και όλη η ομαδική εργασία που έχει εκπονηθεί.
4ο στάδιο: Παρουσίαση
Μετά τη διεξαγωγή του προγράμματος κάθε ομάδα θα παρουσιάσει τη δουλειά της σε ειδική εκδήλωση στο σχολείο και μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα του .
