Μειώνω τα σκουπίδια. Ανακυκλώνω κι επαναχρησιμοποιώ
Γιώργος Μηναδάκης, Μαρία Σεργάκη, Μαρία Κατροτζανάκη, Κατερίνα Βασιλάκη
(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ -minadgiorgos@yahoo.gr , ΠΕ05 ΓΑΛΛΙΚΗΣ - profsergaki@yahoo.gr , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - m.katrotzanaki1@gmail.com , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ -katvasil56@gmail.com )
20ο & 56ο Δημοτικά Σχολεία Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η υπερβολική παραγωγή σκουπιδιών, δείγμα μιας υπερκαταναλωτικής κοινωνίας άκρατου ευδαιμονισμού, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που απειλούν το περιβάλλον και κατά συνέπεια τη ζωή μας. Το μεγαλύτερο μέρος των σκουπιδιών αποτελείται από υπολείμματα τροφών, χάρτινες και πλαστικές συσκευασίες, προϊόντα μιας χρήσεως αλλά και επικίνδυνα για το περιβάλλον υλικά (μπαταρίες, φάρμακα κλπ). Εντούτοις, υπάρχουν χρήσιμα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν και να χρησιμοποιηθούν εκ νέου μειώνοντας έτσι το συνολικό όγκο των σκουπιδίων.
Οι μαθητές της Δ’ τάξης, μέσα από ποικίλες δράσεις που υλοποιήθηκαν μέσα και έξω από το σχολικό χώρο (συζητήσεις, ανάγνωση σχετικών βιβλίων, γωνιά ανακύκλωσης με κατασκευές, παιχνίδια ρόλων, φύλλα εργασίας, προβολές βίντεο και ταινιών, συγγραφή οικολογικών ιστοριών με δημιουργική γραφή, ενημέρωση μαθητών σχολείου και γονέων, δημιουργία αφισών, εκπαιδευτικές επισκέψεις στο ΚΠΕ Αρχανών, στο Εργοστάσιο Ανακυκλωσης, στις εγκαταστάσεις των εκδόσεων ΙΤΑΝΟΣ-Δετοράκης), συνειδητοποίησαν πως η λύση του προβλήματος βρίσκεται και στα δικά τους χέρια.
Μειώνω τα σκουπίδια. Aνακυκλώνω κι επαναχρησιμοποιώ. from filiopanagiotaki
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Ανακύκλωση, οικολογική συνείδηση, οικονομία, μπλε κάδος, απορρίμματα, χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουμίνιο, υπερκατανάλωση, άχρηστα υλικά, ευθύνη, δήμος, πολίτες.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
- Να γνωρίσουν οι μαθητές τη διαδικασία και τη διαδρομή της ανακύκλωσης και να προβληματιστούν γύρω από το θέμα της υπερκατανάλωσης.
- Να αναγνωρίζουν τα ανακυκλώσιμα προιόντα, τα εναλλακτικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, τα υλικά που επαναχρησιμοποιούνται ή κομποστοποιούνται για να τα τοποθετούν στους αντίστοιχους κάδους.
- Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για αλλαγή των καταναλωτικών μας προτύπων και να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία του περιβάλλοντος διαμορφώνοντας φιλικές προς αυτό συνήθειες και το ήθος του αυριανού ευρωπαίου οικολόγου πολίτη.
- Να μελετήσουν τα οφέλη που προκύπτουν από την ανακύκλωση.
- Να φτιάξουν ανακυκλωμένο χαρτί από παλιές εφημερίδες καθώς και διάφορα έργα από άχρηστα υλικά, τα οποία θα εκτεθούν στη ‘’Γωνιά της Ανακύκλωσης’’ κάθε τμήματος .
- Να κινητοποιηθεί η κριτική σκέψη των παιδιών, να καλλιεργηθεί η φαντασία, η δημιουργικότητα και να ενθαρρυνθεί η ανάληψη πρωτοβουλιών γύρω από δράσεις που αφορούσαν το θέμα.
- Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την ομαδική εργασία για την εκπόνηση εργασιών και να βιώσουν θετικά συναισθήματα μέσα από τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη και τη συνεργασία.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία
Αποκαλυπτική-διερευνητική μάθηση
Βιωματική και επικοινωνιακή μάθηση(μέθοδος PROJECT)
Διαθεματική προσέγγιση
Δραματοποίηση-παιχνίδια ρόλων
Νέες τεχνολογίες
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ/ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ/ ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ
Ξεκινήσαμε να προσεγγίζουμε ακροθιγώς το θέμα με ετυμολογική αναφορά της λέξης «ανακύκλωση» (ανά + κυκλόω = ξανά + κυκλώνω) και διαπιστώσαμε πως πρόκειται ουσιαστικά για μια διαδικασία κατά την οποία τα αντικείμενα βρίσκουν μια νέα χρήση στον κύκλο της ζωής τους μετά από μια συγκεκριμένη «τροποποιητική» επεξεργασία. Σημειώσαμε αυθόρμητα λέξεις που οι μαθητές πρότειναν στο άκουσμα της λέξης ανακύκλωση: χαρτί, γυαλί, πλαστικό, πλανήτης, φύση, σκουπίδια κλπ. Χρειάστηκε να εξηγήσουμε τους όρους οικολογία, οικολογικός, οικολογική συνείδηση και οικολογική δράση, οι οποίοι ήταν άγνωστοι στα παιδιά και εν συνεχεία έγινε προσπάθεια, μέσα από ενεργή συζήτηση, να ανιχνευθούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις των μαθητών γύρω από το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος. Από τα ερωτήματα τα οποία ετέθησαν και τις απαντήσεις, προέκυψε ο «δεκάλογος των μικρών οικολόγων» ο οποίος ήταν ελαφρώς διαφοροποιημένος για καθένα από τα τρία τμήματα. Μερικά από τα ερωτήματα που πυροδότησαν τη συζήτηση με τους μαθητές:
- Τι ξέρετε για την ανακύκλωση;
- Πώς ανακυκλώνουμε;
- Για ποιους λόγους;
- Τι σκουπίδια ρίχνουμε σε κάθε κάδο;
- Έχετε χρησιμοποιήσει ποτέ ανακυκλωμένα προϊόντα;
- Ποια φαινομενικά άχρηστα αντικείμενα μπορούμε να ανακυκλώσουμε;
- Γνωρίζετε ποιο είναι το σήμα της ανακύκλωσης;
- Γνωρίζετε ποιο είναι το σύμβολο των ανακυκλώσιμων προϊόντων;
- Στο σπίτι σας κάνετε ανακύκλωση;
Οι μαθητές παρατηρώντας τον χώρο του σχολείου διαπίστωσαν ότι υπάρχει και εφαρμόζεται πλήρες σύστημα ανακύκλωσης. Έτσι, δίπλα στα γραφεία των διευθυντών κ. Τζαγκαράκη και Καρατάσου υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης ηλεκτρικών μικροσυσκευών και μπαταριών, ενώ σε κάθε αίθουσα υπάρχει αυτοσχέδιος κάδος ανακύκλωσης χαρτιού, γυαλιού, πλαστικού και αλουμινίου.
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξεκινήσαμε τυχαία να «μυούμε» τους μαθητές στο θέμα με τον λόγο και όχι με την παντοδυναμία της εικόνας (η προβολή βίντεο έπεται) προκειμένου να αξιοποιήσουμε τη δημιουργική φαντασία τους και να μην εγκλωβιστούν σε στεγανά. Άλλωστε το στάδιο αυτό ήταν απολύτως απαραίτητο ούτως ώστε να προχωρήσουμε στη δεύτερη φάση των δράσεων μας, την ανάγνωση από τους μαθητές βιβλίων σχετικά με την ανακύκλωση.
- ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
Θελήσαμε να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην επαφή των παιδιών με την ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων γύρω από το εν λόγω θέμα και με τον τρόπο αυτό να καλλιεργήσουμε τη φιλαγνωσία αλλά και να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο και τις ιδέες και γνώσεις των μαθητών αβίαστα. Η διαδικασία ήταν απλή αλλά ουσιαστική. Προτάθηκαν αρκετοί τίτλοι βιβλίων, οι οποίοι σημειώθηκαν στον πίνακα. Ζητήθηκε από τα παιδιά να γράψουν όποιους τίτλους ήθελαν. Στα επόμενα μαθήματα ορισμένοι μαθητές έφεραν από το σπίτι τους κάποια από τα βιβλία, ενώ τα υπόλοιπα αναζητήθηκαν στη βιβλιοθήκη του σχολείου.
Ανατέθηκε σε διαφορετικό κάθε φορά μαθητή να διαβάσει στην ολομέλεια το βιβλίο, χρωματίζοντας με θεατρικό τόνο τη φωνή του και προσέχοντας την άρθρωση, διότι δεν έπρεπε να απογοητεύσει το κοινό του. Οι μαθητές θέλησαν να δραματοποιήσουν αποσπάσματα των βιβλίων οικειοποιούμενοι πλήρως τους ήρωες!
Τα βιβλία – κείμενα με τα οποία δουλέψαμε ήταν τα παρακάτω:
- Ζαραμπούκα Σ., Ο κύριος Μπεν, η Μου και τα σκουπίδια, Πατάκη.
- Καραΐσκου Χρ., Δώσε μου μια δεύτερη ευκαιρία, Διάπλαση.
- Σέρβη Κ., Χτύπα ξύλο, Πατάκη.
- Τσιαμπάλη – Κελεπούρη Χρ., Ο Βασίλης και οι θυμωμένες ζωγραφιές, Ψυχογιός.
- Αλεξοπούλου – Πετράκη Φρ., Ο πλανήτης εκπέμπει SOS, Παπαδόπουλος.
- Τοξίδου Λ., Σκουπίδια εν δράσει!, Μίνωας.
- Μάγος Κ., Σκουπιδιστάν, Πατάκη.
- Mπαρδιάκη Α., Η πολιορκία του στενού περιοδικό ΠΑΡΑΘΥΡΟ (+ CD), τ. 76, σελ.4-9
- Ηλιόπουλος Β., Η μικρή γοργόνα πώς να ζήσει στο Σκουπιδονήσι;, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα
- Τόλκα Μ. (2007), Η κυρία Ανακύκλωση και οι φίλοι της, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα
- Φακίνου Ε. (1977), Ντενεκεδούπολη, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα
- Τσιλιμένη Τ. (1995), Πως ένα βιβλίο έγινε χαρταετός, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα
- Ο Οδυσσέας και η πράσινη ξυλομπογιά, ιστορία φυλλαδίου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας www.rae.gr, Αθήνα
- Το μυστικό της Πειναλόπης, (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας,
- Ένα παράξενο ταξίδι (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας,
- ΠΡΟΒΟΛΗ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά βίντεο που συνοψίζουν όσα είχαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή συζητήσει και ωθούσαν τους μαθητές να προβληματιστούν για την ευθύνη που έχουν ατομικά για τη σωτηρία του πλανήτη, για το ζήτημα της υπερκατανάλωσης αλλά και τον ρόλο τους ως αυριανοί πολίτες με οικολογική συνείδηση. Μετά το πέρας της προβολής των βίντεο διαπιστώθηκε πως οι μαθητές προωρούσαν (χωρίς να τους ζητηθεί) σε εξαγωγή συμπερασμάτων γύρω από τις ορθές οικολογικές συμπεριφορές. Επιπλέον, είχαν διάθεση να μοιραστούν στην ολομέλεια προσωπικές εμπειρίες οικολογικού ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλέι το γεγονός ότι μετά την προβολή των βίντεο, κάποιοι μαθητές ανέφεραν ότι αναζήτησαν σπίτι τους ανάλογα βίντεο γύρω από την ανακύκλωση στο youtube ή είδαν ξανά αυτά που είχαμε προβάλλει στην τάξη και ξανατραγούδησαν τα τραγούδια.
Τα βίντεο που προβλήθηκαν στην τάξη:
1.Το ταξίδι της Τένιας της Χαρτένιας στον κόσμο της ανακύκλωση εκπαιδευτική ταινία του ΚΠΕ Καλαμάτας,
- ΓΩΝΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ
Η ανάγκη να εκφραστεί το οικολογικό μήνυμα μέσω της καλλιτεχνικής οδού ήταν προφανής. Δεν χρειάστηκε ιδιαίτερη παρότρυνση ώστε το καθένα από τα τρία τμήματα της Δ’ τάξης που συμμετείχαν στο πρόγραμμα να κινητοποιηθεί και να δημιουργήσει τη δική του Γωνιά της Ανακύκλωσης. Ζητήθηκε από τους μαθητές να φέρουν από το σπίτι τους υλικά ή αντικείμενα που θα κατέληγαν στον κάδο. Κατόπιν, οι μαθητές του κάθε τμήματος, χωρίστηκαν σε ομάδες και ακολούθησε ονοματοδοσία της κάθε ομάδας. Στη συνέχεια ο εκπρόσωπος της κάθε ομάδας παρουσίασε τα εφόδια που είχε η ομάδα στη διάθεσή της για να δουλέψει. Συγκεκριμένα συγκεντρώθηκαν εφημερίδες, γυάλινα βάζα για μαρμελάδα, σάλτσα, ελιές και πραλίνα φουντουκιού, πλαστικά κουτιά για τυρί, κεσεδάκια γιαουρτιού, ρολά χαρτιού κουζίνας και υγείας, καλαμάκια, παλιά περιοδικά, κουρελάκια ρούχων, κουμπιά, μαλλί πλεξίματος, κορδέλες, τούλια, πλαστικά μπουκάλια, παλιές φθαρμένες αλλά καθαρές κάλτσες, κούτες παπουτσιών, στυλό με τελειωμένο μελάνι, καπάκια, φίλτρα καφέ, παλιά και σπασμένα CD, παλιά και χαλασμένα παιχνίδια κ.ά.
Με σύνθημα «Το σκουπίδι σου είναι ο θησαυρός μου» τα παιδιά με κέφι, ενθουσιασμό και δημιουργική διάθεση κατασκεύασαν πρωτότυπες και σε καποιες περιπτώσεις ευφάνταστες και χρηστικές κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά που συχνά περιφρονούμε, θεωρώντας ότι ο κύκλος της ζωής τους έλαβε τέλος. Μερικές από τις κατασκευές: μολυβοθήκη από γυάλινο βάζο, διακοσμητικά από ρολά χαρτί υγείας, γυάλινα βάζα που μεταμορφώθηκαν σε διακοσμητικά, κούκλα από κουρέλια και παλιές κάλτσες, κλεψύδρα από μπουκάλια, μπάλες μπόουλινγκ από πλαστικά μπουκάλια και εφημερίδες, κολάζ από σουβέρ και παλιά CD κ.ά.
- ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΕΣ – ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΑ – ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος θεωρήθηκε σκόπιμο να ενισχυθεί η κριτική σκέψη των μαθητών και η δυνατότητά τους να εκφράζουν την άποψή τους τεκμηριωμένα και με επιχειρήματα. Για τον λόγο αυτό ανά διαστήματα δούλευαν πάνω σε φύλλα εργασίας με τα εξής ενδεικτικά θέματα: εξοικονόμηση ενέργειας, υπερβολική παραγωγή απορριμμάτων, περιορισμός του αυτοκινήτου και χρήση αντ’ αυτού του ποδηλάτου ή των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τη διάσπαση των υλικών και τον χρόνο που απαιτείται γι αυτό, ευαισθητοποίηση του απλού πολίτη γύρω από τα οφέλη της ανακύκλωσης. Επιπλέον, οι μαθητές βρήκαν ιδιαιτέρως διασκεδαστική την ενασχόλησή τους με ακροστιχίδες, σταυρόλεξα και αινίγματα με θέμα την ανακύκλωση. Παραθέτουμε παρακάτω ενδεικτικά μια ακροστιχίδα:
ΑΚΡΟΣΤΟΙΧΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
1._ Α _ _ _
2._ Ν_ _ _ _ _ _ _ _
3. Α _ _ _ _ _ _ _ _
4. Κ_ _ _ _
5._ Υ_ _ _
6. Κ_ _ _ _
7. Λ_ _ _ _ _
8. Ω _ _ _ _ _ _
9. Σ _ _ _ _
10. Η _ _ _ _
1.Το χρησιμοποιούμε για να γράφουμε.
2.Κάντε..... για να σώσουμε τον πλανήτη.
3.Από αυτό είναι φτιαγμένα τα κουτάκια αναψυκτικού.
4.Εκεί πετάμε τα σκουπίδια.
5.Είναι ένα από τα ανακυκλώσιμα υλικά.
6.Συνήθως είναι τετράγωνο ή ορθογώνιο.
7.Μας φωτίζουν.
8.Τους μολύνουμε και αρρωσταίνουν τα ψάρια.
9......το περιβάλλον.
10.Μας δίνει ζωή.
- ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
Το πλέον ίσως ενδιαφέρον μέρος του προγράμματος, ήταν η συγγραφή οικολογικών ιστοριών, με μία από τις τεχνικές της δημιουργικής γραφής, από τους ίδιους τους μαθητές. Ειδικότερα, πριν από τη δράση, θυμηθήκαμε τους ήρωες των βιβλίων που είχαμε διαβάσει το προηγούμενο διάστημα, ανακεφαλαιώσαμε τις γνώσεις μας γύρω από την ανακύκλωση, με ενεργητικό και «ζωντανό» τρόπο, τους αγώνες λογομαχίας και τέλος δόθηκε στους μαθητές ένα corpus των εξής λέξεων: ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΓΗ, ΠΛΑΝΗΤΗΣ, ΧΛΩΡΙΔΑ – ΠΑΝΙΔΑ, ΟΙΚΟΛΟΓΟΣ – ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ – ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ, ΚΑΔΟΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΦΥΣΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Ακολούθως και στη διάρκεια μίας διδακτικής ώρας, ζητήθηκε από τους μαθητές να συγγράψουν το δικό τους παραμύθι. Προέκυψαν ενδιαφέρουσες, χιουμοριστικές και φρέσκιες ιστορίες με ήρωες, όπως τον κ. Βρομίζογλου, τον κ. Πρασινίδη, την κ. Χαρτούλα, τον κ. Πλαστικούλη, τον κ. Αλουμίνη, τον κ. Καδούλη, την κ. Σακούλα, την κ. Συνείδηση, τον Μηνανακύκλωση και τον Δενανακύκλωση. Οι ήρωες αυτοί ζούσαν σε πόλεις με παράξενα ονόματα, όπως Ανακυκλωσούπολη, Εξυπνούπολη, Βρομούπολη. Οι καλύτερες ιστορίες επιλέχθηκαν και έγιναν βιβλίο με τίτλο «Ε, δεν είμαι και για τα σκουπίδια!».
- ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ
Δόθηκε στους μαθητές ένα μικρόφωνο και τους ζητήθηκε να αυτοσχεδιάσουν, να ορίσουν ρόλους και να προχωρήσουν σε συνεντεύξεις. Έτσι, προέκυψε συνέντευξη σε έναν μπλε κάδο, που έχουν δει πολλά τα μάτια του, συνέντευξη στο Δήμαρχο, στον Υπουργό Περιβάλλοντος και στο εκπρόσωπο μιας οικολογικής οργάνωσης.
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ
Ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια υλοποίησης του εκάστοτε προγράμματος δεν είναι άλλο από τις εκπαιδευτικές επισκέψεις, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα για in situ μελέτη και εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων. Στην περίπτωσή μας πραγματοποιήθηκαν τρεις εκπαιδευτικές επισκέψεις,η πρώτη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Αρχανών, η δεύτερη στο εργοστάσιο ανακύκλωσης του Ενιαίου Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) και η τρίτη στο τυπογραφείο των εκδόσεων ΙΤΑΝΟΣ-Δετοράκης.
Το ΚΠΕ Αρχανών είναι ένα κέντρο δια βίου μάθησης για το περιβάλλον και την αειφορία, που μετρά ήδη 13 χρόνια ζωής. Προτεραιότητά του είναι η βιώσιμη ανάπτυξη των σύγχρονων κοινωνιών και η ποιότητα ζωής με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Οι μαθητές παρακολούθησαν το σχετικό μονοήμερο πρόγραμμα που εκπόνησε η παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ υπό τον τίτλο: «Μα, δεν υπάρχουν καθόλου σκουπίδια; Ανακυκλώνω και επιβιώνω». Τα παιδιά με παιγνιώδη και ευχάριστο τρόπο έμαθαν για την ιστορία του χαρτιού, έφτιαξαν ανακυκλωμένο χαρτί από πολτό, έπαιξαν πολλά παιχνίδια στον αύλειο χώρο του ΚΠΕ που τους έδωσαν την ευκαιρία, μέσα από την κίνηση, τη διάδραση, τη συνεργασία και την αλληλοβοήθεια, να κατανοήσουν τους κινδύνους που απειλούν τον πλανήτη που μας φιλοξενεί, τις ολέθριες συνέπειες από τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας αλλά και τον ρόλο τόσο της ατομικής όσο και της συλλογικής ευθύνης.
Η δεύτερη επίσκεψη πραγματοποιήθηκε, όπως ειπώθηκε, στο εργοστάσιο ανακύκλωσης του ΕΔΑΚ στη Βιομηχανική Περιοχή του Ηρακλείου. Εκεί, μας υποδέχθηκε ο υπεύθυνος του εργοστασίου κ. Τρικαλίτης που μας οδήγησε σε έναν χώρο από όπου μπορέσαμε να δούμε αναλυτικά τα στάδια της επεξεργασίας των ανακυκλώσιμων υλικών. Μας εξήγησε πώς φτάνουν τα υλικά που συλλέγονται από τους μπλέ κάδους (γυαλί, πλαστικό, χαρτί και αλουμίνιο), με ποιον τρόπο γίνεται η διαλογή και η κατηγοριοποίηση από τους εργαζομένους και πώς εν συνεχεία τα επεξεργάζονται. Επίσης μας ενημέρωσε για την πολιτική αντιμετώπιση του θέματος της ανακύκλωσης και γενικότερα της διαχείρισης των σκουπιδιών από τον Δήμο Ηρακλείου. Επιπρόσθετα, ο κ. Τρικαλίτης επέστησε την προσοχή μας στα λάθη που συνήθως κάνουμε εν αγνοία μας στην προσπάθειά μας να ανακυκλώσουμε, όπως λ.χ. δεν ξεπλένουμε τις κονσέρβες και τα μπουκάλια, πετάμε φελιζόλ τον κάδο ανακύκλωσης, ρίχνουμε σφιχτά δεμένες τις σακούλες με τα ανακυκλώσιμα υλικά. Όπως είναι φυσικό, όλα αυτά έγιναν στο πλαίσιο διαλόγου με τους μαθητές, τους διδάσκοντες και τον κ. Τρικαλίτη.
Τέλος, η τρίτη επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις των εκδόσεων ΙΤΑΝΟΣ-Δετοράκης. Επιλέξαμε, σκόπιμα, να μεταβούμε στο τυπογραφείο των εκδόσεων ΙΤΑΝΟΣ αμέσως μετά την ξενάγηση στο εργοστάσιο ανακύκλωσης. Οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να δουν από κοντά τον τρόπο εκτύπωσης ενός βιβλίου και άλλων εντύπων σε όλα τα στάδια αλλά και να γνωρίσουν τον κύκλο της μεταμόρφωσης του χαρτιού από υλικό κενό και άδειο περιεχομένου σε φορέα μετάδοσης γνώσης και πολιτισμού.
- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΦΙΣΩΝ ΜΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ – ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ – ΗΜΕΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΚΑΔΟΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Με στόχο το πρόγραμμα να ανοιχθεί σε όλη τη σχολική κοινότητα αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία, μέσω των γονέων των μαθητών, οι μαθητές έφτιαξαν αφίσες με οικολογικά μηνύματα και τις ανέρτησαν στον χώρο του σχολείου. Επιπλέον, οργανώθηκε ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και των υπολοίπων μαθητών του σχολείου. Τέλος, ετοιμάσθηκε φυλλάδιο με οικολογικές συμβουλές προς τους ενήλικες.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Μας εξέπληξε ευχάριστα το γεγονός ότι τα ίδια τα παιδιά, κατά τη διάρκεια της χρονιάς άρχισαν να υιοθετούν πιο οικολογικές στάσεις, συνήθειες και συμπεριφορές, τις οποίες με καμάρι και περηφάνεια κοινοποιούσαν στην ολομέλεια. Επιπλέον, παρακινούσαν και τους γονείς τους να πράττουν αναλόγως. Συνεπώς, συμπεραίνουμε ότι άρχισε να καταγράφεται στη συνείδηση τους ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι απλώς θεωρητική διακήρυξη αλλά ευθύνη όλων, μικρών και μεγάλων, στάση που συνάδει απόλυτα με τη βασική στοχοθεσία του προγράμματος. Είναι δύσκολο σαφώς αν και το ελπίζουμε, να πούμε με σιγουριά ότι θα εξακολουθήσουν να κινούνται στον ορθό δρόμο με γνώμονα το καλό του πλανήτη και ως ενήλικες. Το μέλλον θα δείξει...
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Αγγελίδου, Ε., Τσιλιμένη, Τ., (2009), Η αφήγηση ως εργαλείο μάθησης στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Δραστηριότητες και προτάσεις για την προσχολική και τη δημοτική εκπαίδευση, Καστανιώτης, Αθήνα.
- Αθανασάκης, Α., (2005), Η Περιβαλλοντική Αγωγή σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, εκδ.Χρ. Δαρδανός, Αθήνα.
- Αλεξοπούλου – Πετράκη Φρ., (2009), Ο πλανήτης εκπέμπει SOS, Παπαδόπουλος, Αθήνα
- Ασλανίδης, Α., Ζαφειρακίδης, Γ., (2003), Το οικολογικό αλφαβητάρι, Αθήνα.
- Γεωργόπουλος, Α., & Τσαλίκη, Ε., (1993), Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Αρχές – Φιλοσοφία, Μεθοδολογία, Παιχνίδια και Ασκήσεις, Gutenberg, Αθήνα.
- Δασκολιά, Μ., (2004), Θεωρία και Πράξη στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Οι Προσωπικές Θεωρίες των Εκπαιδευτικών, Μεταίχμιο, Αθήνα.
- Ένα παράξενο ταξίδι, (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας, http://www.kpe-kalamatas.gr/gr_pages/parakseno.html
- Ζαραμπούκα, Σ., (1998), Ο κύριος Μπεν, η Μου και τα σκουπίδια, Πατάκη, Αθήνα.
- Ζυγούρη, Ε., (2005), Αξιολόγηση Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Θεωρία και Πράξη, Gutenberg, Αθήνα.
- .Ηλιόπουλος, Β., (2009), Η μικρή γοργόνα πώς να ζήσει στο Σκουπιδονήσι;, Πατάκη, Αθήνα.
- Καραΐσκου, Χρ., (2009), Δώσε μου μια δεύτερη ευκαιρία, Διάπλαση, Αθήνα.
- Μάγος, Κ., (2007), Σκουπιδιστάν, Πατάκη, Αθήνα.
- Ματσαγγούρας, Η., (1994), Στρατηγικές διδασκαλίας: Από την πληροφόρηση στην κριτική σκέψη, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα.
- Ματσαγγούρας, Η., (2003), Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και σχέδια εργασίας, εκδ.Γρηγόρη, Αθήνα.
- Mπαρδιάκη, Α., (2012), Η πολιορκία του στενού, περιοδικό ΠΑΡΑΘΥΡΟ (+ CD), τ. 76, σελ.4-9
- Μπλιώνης, Γ., (2009), Στα μονοπάτια της Π.Ε., Κέδρος, Αθήνα.
- Μυταράς, Δ., (2001), Το μοντέλο της Οικολογίας, Καστανιώτης, Αθήνα.
- Μιχαλοπούλου, Κ.,Χιωτάκη, Ειρ., (2001), Ανακάλυψη και Κατανόηση του περιβάλλοντος, Καστανιώτης, Αθήνα.
- Μην κλαις, Τενεκεδούλα, (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας, http://www.kpe-kalamatas.gr/gr_pages/mikles.html
- Ο Οδυσσέας και η πράσινη ξυλομπογιά, ιστορία φυλλαδίου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, www.rae.gr, Αθήνα
- Σέρβη, Κ., (2011), Χτύπα ξύλο, Πατάκη, Αθήνα
- Ταρατόρη – Τσαλκατίδου, Ε., (2002), Η μέθοδος Project στη θεωρία και στην Πράξη, Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη.
- Τζωρίδου, Κ., (2009), Μπελάδες για 3, Πατάκη, Αθήνα.
- Το δέντρο που βλέπει, (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας http://www.kpe-kalamatas.gr/gr_pages/dentro.html
- Το μυστικό της Πειναλόπης, (2008), oικολογική ιστορία του ΚΠΕ Καλαμάτας, http://www.kpe-kalamatas.gr/gr_pages/peinalopis.html
- Τόλκα, Μ., (2007), Η κυρία Ανακύκλωση και οι φίλοι της, Λιβάνης, Αθήνα.
- Τοξίδου, Λ., (2009), Σκουπίδια εν δράσει!, Μίνωας, Αθήνα.
- Τσιαμπάλη – Κελεπούρη, Χρ., (2009), Ο Βασίλης και οι θυμωμένες ζωγραφιές, Ψυχογιός, Αθήνα.
- Τσιλιμένη Τ., (1995), Πως ένα βιβλίο έγινε χαρταετός, Καστανιώτης, Αθήνα.
- Φακίνου, Ε., (1977), Ντενεκεδούπολη, Κέδρος, Αθήνα.
- Χορτιάτη, Θ. , (1985) Παιχνιδόλεξα, Κέδρος, Αθήνα.
- Col, M. A.- Gainer, S., (1995). Τα παιδιά δημιουργούν με υλικά από το περιβάλλον, Πατάκης, Αθήνα.
- Harlow, R., Morgan, S., (1995). Ρύπανση και Απόβλητα, Πατάκης, Πατάκης.
- MacCay, F., (1996). Δραστηριότητες για το περιβάλλον, Πατάκης, Αθήνα.
- The Earth Works Group, (1991) 50 απλά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να σώσεις τη Γη, Ποντίκι, Αθήνα.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
www.herrco.gr
www.ecorec.gr
www.afis.gr
www.electrocycle.gr
www.kpe-vamou.chan.sch.gr
www.kpe-kastor.kas.sch.gr
www.recyclage.fr
www.greenpeace.gr
