Ακολουθώντας το μίτο της Αριάδνης
Το παλάτι της Κνωσού, Ενδυμασία, Διατροφή, Πολιτισμός
Αμαλία Σηφάκη, Ευαγγελία Κλαδά, Ελένη Φορτούνα,
(ΠΕ60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ - 66amaliasif@gmail.com , ΠΕ60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ -kladae@gmail.com , ΠΕ60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ -fortunaeleni@gmail.com)
60ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το κείμενο αυτό περιέχει τις δράσεις που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ηρακλείου, με τίτλο ‘’Ακολουθώντας το μίτο της Αριάδνης’’. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-15 και η διάρκεια του ήταν 5 μήνες. Συμμετείχαν 2 μεικτά τμήματα του νηπιαγωγείου με συνολικό αριθμό 36 παιδιών υπό την καθοδήγηση 3 εκ παιδευτικών.
Με αφόρμηση το μύθο του Θησέα και της Αριάδνης, τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με το μινωικό πολιτισμό. Επισκέφτηκαν την Κνωσό και είδαν το παλάτι και τις τοιχογραφίες. Διαβάσαμε βιβλία και μάθαμε αρκετούς μύθους σχετικούς με την Κρήτη τους οποίους αποφασίσαμε να δραματοποιήσουμε και να παρουσιάσουμε στους γονείς. Επισκεφτήκαμε το ΚΠΕ Αρχανών και μάθαμε για τη μινωική διατροφή, γραφή, ύφανση και κατασκευή κοσμημάτων. Κατασκευάσαμε τις δικές μας κατασκευές και διοργανώσαμε έκθεση για να τις δείξουμε στους γονείς.
ακολουθώντας το μίτο της Aριάδνης.Power point (1) from kladae
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Το παλάτι της Κνωσού, Ενδυμασία, Διατροφή, Πολιτισμός, Μυθολογία.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το ανάκτορο του βασιλιά Μίνωα στην Κνωσό είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχαία μνημεία όχι μόνο της Κρήτης, αλλά και της Ελλάδας. Με τις μεγάλες ανασκαφές, που έγιναν στην Κρήτη από το τέλος του 19ου αιώνα και ύστερα, ήρθαν στο φως τα λείψανα ενός μεγάλου πολιτισμού, που τοποθετείται περίπου στα χρόνια 2800 έως 1000 π.Χ. Ο Arthur Evans, ο Άγγλος ανασκαφέας της Κνωσού, τον ονόμασε Μινωικό πολιτισμό, από το όνομα του θρυλικού Μίνωα. Κέντρο του Μινωικού πολιτισμού υπήρξε η Κνωσός, όπου οι ανασκαφές αποκάλυψαν το ίδιο το παλάτι του βασιλιά Μίνωα με τις πλούσιες αποθήκες, τα βασιλικά διαμερίσματα, τους λατρευτικούς χώρους, τη μεγάλη κεντρική αυλή και τέλος την αίθουσα του θρόνου όπου ανακαλύφθηκε και ο “θρόνος του Μίνωα”, ο παλιότερος θρόνος στην Ευρώπη. Στην 3η χιλιετία (κάπου μεταξύ 2800 και 2600 π.Χ.)
Σήμερα το παλάτι της Κνωσού αποτελεί πόλο έλξης πολλών τουριστών. Ως σημαντική πηγή πολιτισμού και τουρισμού η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στο νηπιαγωγείο μας αποφασίσαμε να την μελετήσουμε μαζί με τα παιδιά.
Με αφόρμηση το μύθο του Θησέα και της Αριάδνης, τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με το μινωικό πολιτισμό και θέλησαν να μάθουν περισσότερα για αυτόν. Καταγράψαμε τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους και στη συνέχεια ρωτήσαμε και καταγράψαμε τι θα ήθελαν να μάθουν και πώς. Έπειτα χωριστήκαμε σε ομάδες, υπογράψαμε το συμβόλαιο κάθε ομάδας και αρχίσαμε να μαζεύουμε υλικά από το σπίτι, το διαδίκτυο, κ.λ.π.
ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΠΣ ΚΑΙ ΔΕΠΠΣ
Το πρόγραμμα έτσι όπως επεξεργάστηκε είναι συμβατό με το ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ του νηπιαγωγείου, αφού έχει δια-θεματική προσέγγιση ως Σχέδιο Εργασίας, λαμβάνει υπόψιν τις πρότερες γνώσεις των παιδιών, τα βιώματα και τις αντιλήψεις τους. Το θέμα μας είναι η “Κνωσός” και εξακτινώνεται- αλληλεπιδρά με τα προγράμματα ανάπτυξης δραστηριοτήτων, της Μελέτης Περιβάλλοντος, των Φυσικών επιστημών, της Γλώσσας, των Μαθηματικών, των Τεχνών και των ΤΠΕ, προάγοντας έτσι την ολόπλευρη σωματική, νοητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των νηπίων.
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
ως προς το γνωστικό αντικείμενο
τα παιδιά ενθαρρύνονται να:
- να γνωρίσουν το Μινωικό πολιτισμό γενικά.
- να μάθουν πού έζησαν, τι έτρωγαν, τι φορούσαν, πώς διασκέδαζαν οι Μινωίτες.
- να γνωρίσουν περισσότερους μύθους σχετικούς με την Κρήτη.
ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
τα παιδιά ενθαρρύνονται να:
- να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας.
- οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών.
- επίλυσης προβλημάτων, έρευνας.
- να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες.
- να αναπτύξουν κριτική σκέψη.
ως προς τις ΤΠΕ
- να εξοικειωθούν με τη χρήση των υπολογιστών ως εργαλείο ανακάλυψης και εύρεσης πληροφοριών, αλλά και ως εργαλείο δημιουργίας και έκφρασης.
- να συνδέσουν, παρουσιάσουν και εμπεδώσουν τις γνώσεις που αποκόμισαν μέσα από κατάλληλα λογισμικά και ποικίλες εφαρμογές.
- κατανοήσουν ότι μπορούν παράγουν πολυτροπικά έργα με την υποστήριξη του εκπαιδευτικού.
ΡΟΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Οι εκπαιδευτικοί μεσολαβούν και διευκολύνουν τη μαθησιακή διαδικασία, βοηθώντας τα παιδιά
- να οργανώσουν την έρευνά τους.
- να αποκτήσουν πρόσβαση στις κατάλληλες πηγές πληροφόρησης.
- να οργανώσουν δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο ώστε οι γνώσεις να ‘’χτίζονται‘’ μέσω της διερεύνησης και της ενεργής συμμετοχής των παιδιών.
- να αξιολογούν τη διαδικασία και να την αναπροσαρμόζουν στις ανάγκες των παιδιών.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε με την μέθοδο project αλλά και διαθεματικά. Με την διερευνητική μέθοδο, όπου τα παιδιά ρωτώνται τι γνωρίζουν για το θέμα, τι θέλουν να μάθουν και πως θα τα μάθουν. Χωρίζονται σε ομάδες και αναζητούν πληροφορίες σχετικές με το θέμα της ομάδα τους. Φέρνουν υλικό το επεξεργαζόμαστε στην τάξη και οργανώνουμε τις δραστηριότητες μας, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους. Όλα τα παιδιά συμμετέχουν ενεργητικά στη μαθησιακής διαδικασία, συνεργάζονται σε ομάδες, ανακαλύπτουν τρόπους για να βρουν μόνα τους την γνώση, καθοδηγούμενα πάντα από την νηπιαγωγό.
Μέσω της Δια- θεματικής προσέγγισης εμπλέξαμε τις γνωστικές περιοχές, της γλώσσας, των μαθηματικών, των φυσικών επιστημών, της προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης, των τεχνών και των ΤΠΕ.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
Καταρχήν προσπαθήσαμε να θέσουμε το χρονολογικό πλαίσιο που υπήρξε ο μινωικός πολιτισμός. Γι’ αυτό το λόγο φτιάξαμε μια ιστοριογραμμή.
Κατόπιν εντοπίσαμε την Κρήτη στην Υδρόγειο, στον παγκόσμιο και στον ευρωπαϊκό χάρτη. Έπειτα βρήκαμε τις μινωικές πόλεις στο χάρτη της Κρήτης. Με αυτές τις δραστηριότητες κατανόησαν ότι η Κρήτη είναι ένα νησί της Ελλάδας, η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της Ευρώπης και ότι η Ευρώπη είναι μία από τις 5 ηπείρους της Γης, και έμαθαν να «διαβάζουν» τα διαφορετικά σύμβολα και τρόπους παρουσίασης διαφορετικών στοιχείων σε ένα χάρτη π.χ. τα αρχαία μνημεία παρουσιάζονται στο χάρτη με διαφορετικό χρώμα και γραφή από τις πόλεις.
Για να γνωρίσουμε πού ζούσαν, επισκεφτήκαμε το παλάτι της Κνωσού όπου ξεναγηθήκαμε δωρεάν από ξεναγό που μας παραχώρησε η ένωση Ξεναγών Ηρακλείου. Είδαμε το παλάτι του Μίνωα, τις πανέμορφες τοιχογραφίες, τα ιερά σύμβολα (κέρατα ταύρου, λάβρυς), τα τεράστια πιθάρια και αποκτήσαμε περισσότερες γνώσεις και καλύτερη αίσθηση για τον τρόπο ζωής τους.
Πίσω στο σχολείο, κάναμε ασκήσεις μαθηματικών (απαρίθμηση, καταμέτρηση), γλώσσας (σταυρόλεξα) και κάναμε τις τοιχογραφίες παζλ και τις παίξαμε. Κατασκευάσαμε τους δικούς μας λάβρυς αλλά και τρισδιάστατο το παλάτι της Κνωσού. Χρησιμοποιήσαμε ένα λογισμικό οπτικοποίησης (google earth) για να βρούμε την Κνωσό, αλλά και τις Αρχάνες.
Επισκεφτήκαμε το ΚΠΕ Αρχανών όπου δοκιμάσαμε μινωική σούπα και μυζηθροπιτάκια, είδαμε παρουσίαση στο βιντεοπροβολέα για το μινωικό πολιτισμό, υφάναμε σε δικό μας αργαλειό και φτιάξαμε σφραγίδες με πηλό. Έτσι μάθαμε τι έτρωγαν, πώς έφτιαχναν τα ρούχα τους και τι φορούσαν, ποιοι ήταν οι θεοί τους, πόση δύναμη είχαν σαν κράτος, και πώς και από τι υλικά κατασκεύαζαν τα εργαλεία και τα κοσμήματα τους.
Στο σχολείο, συγκρίναμε τι τρώμε εμείς τώρα με τη διατροφή των μινωιτών και βρήκαμε ομοιότητες και διαφορές. Κατασκευάσαμε μινωικά καράβια με τα πανιά με το σύμβολο των κεράτων, σείστρα και δαχτυλίδια σφραγίδες όπως τα είχαμε δει στο ΚΠΕ Αρχανών.
Αποφασίσαμε να κάνουμε έκθεση στο χώρο του σχολείου για να παρουσιάσουμε στους γονείς τις δημιουργίες μας. Η έκθεση είχε επιτυχία και οι γονείς εντυπωσιάστηκαν από την επιδεξιότητα των παιδιών τους.
Διαβάσαμε αρκετούς μύθους σχετικούς με την Κρήτη και τα παιδιά τους αγάπησαν τόσο πολύ που αποφάσισαν να τους δραματοποιήσουν και να τους παρουσιάσουν στους γονείς τους. Οι μύθοι ήταν «Η γέννηση και η ανατροφή του Δία», «Δίας και Ευρώπη», «Δαίδαλος και Ίκαρος» και «Θησέας και Μινώταυρος». Διάλεξαν μόνα τους τους ρόλους, διάλεξαν από τις στολές του σχολείου τι ταίριαζε να φορέσει το καθένα, βοήθησαν στο χρωματισμό των σκηνικών και έπαιξαν με το σκηνικό του λαβύρινθου μέχρι να βρούνε το σωστό δρόμο ( τον οποίο σημάδεψαν με νήμα) και βοήθησαν τη νηπιαγωγό να φτιάξει τα στιχάκια για το ρόλο του καθενός. Τέλος επέλεξαν τη μουσική για τον κάθε μύθο από επιλογές κλασσικής μουσικής που τους έδωσε η νηπιαγωγός. Φτιάξαμε και προσκλήσεις για να καλέσουμε τους γονείς να μας παρακολουθήσουν
Η παράσταση ήταν αρκετά επιτυχημένη και οι γονείς ενθουσιάστηκαν με την απόδοση των μύθων.
Παραδοτέα προγράμματος:
α) αλφαβητάρι: Στα πλαίσια του προγράμματος τα παιδιά εμπλούτισαν το λεξιλόγιο τους και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός αλφαβητάριου. Βρήκαμε τις λέξεις στην ολομέλεια και στη συνέχεια βρήκαμε τις αντίστοιχες εικόνες στο διαδίκτυο και γράψαμε τη λέξη. Τα πλαστικοποιήσαμε και παίξαμε χωρίζοντας τις κάρτες σε 2,3,4,6,8 παιδιά (πολλαπλασιασμός και διαίρεση του 24)
β) παζλ: οι τοιχογραφίες έγιναν παζλ (φωτογραφίες πλαστικοποιημένες κομμένες σε κομμάτια) αλλά και παζλ στο διαδίκτυο όπου τα παιδιά έψαξαν και βρήκαν τοιχογραφίες στη μηχανή αναζήτησης google και τις μετέτρεψαν σε παζλ με την διαδικτυακή εφαρμογή jigsaw planet.
γ) κατασκευές: καράβια, σείστρα, δαχτυλίδια, σφραγίδες, λάβρυς.
δ) βιβλίο εργασιών: ό,τι εργασίες είχαμε κάνει τις φτιάξαμε σε βιβλίο και διακοσμήσαμε το εξώφυλλό του
ε) έκθεση ατομικών αλλά και ομαδικών κατασκευών.
στ) παράσταση.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2003). Διαθεματικό πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών για το Νηπιαγωγείο.
- Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου (2011). «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450
- Μηχανή του χρόνου Το ανάκτορο της Κνωσού
- Αλέξανδρος Βροντουλάκης “Ο Αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού και η σύγχρονη πολιτιστική διαχείρηση και πολιτιστική επικοινωνία του”. Πτυχιακή εργασία
- Αγγελική Βαρελά “ΚΡΗΤΗ Ήρωες, Τόποι, Πολιτισμός” , Εκδόσεις Πατάκη.
