Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Χαρίκλεια Μανασσάκη, Ιωάννης Κριθινάκης
1ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκοπός του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα ενέργειας, η απόκτηση βασικών σχετικών γνώσεων, η καλλιέργεια «φιλικών ενεργειακών» στάσεων και συμπεριφορών, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η κατανόηση της αναγκαιότητας για καθημερινή εξοικονόμηση ενέργειας, ώστε να γίνουν οι μαθητές ενεργοί πολίτες που θα σέβονται και θα φροντίζουν το περιβάλλον.
Βασικός πυρήνας της εργασίας μας η κατανόηση της αιτίας καταστροφής του πλανήτη από την αλόγιστη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η αναγκαιότητα ορθολογικής χρήσης τους καθώς και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ανανεώσιμες πηγές, ενέργεια εξοικονόμηση, ρύπανση, άνθρωπος.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το «περιβαλλοντικό πρόβλημα» είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το «ενεργειακό πρόβλημα». Για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού προβλήματος απαιτείται βελτίωση στον τρόπο αξιοποίησης των ενεργειακών αποθεμάτων, ορθολογική χρήση και εξοικονόμηση της ενέργειας και άμεση επέμβαση για την ελαχιστοποίηση των ρύπων που παράγονται στο περιβάλλον από την παραγωγή και τη χρήση της ενέργειας.
Επιτακτική ανάγκη η εξοικονόμηση ενέργειας. Τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που δεν αντέχει άλλο την υπέρμετρη εκμετάλλευση των πηγών ενέργειας.
Λόγοι περιβαλλοντικοί αλλά και οικονομικοί επιτάσσουν τη σωστή πληροφόρηση όλων μας και η λήψη απαραίτητων μέτρων είναι αναγκαία τόσο από ιδιωτικούς όσο και κρατικούς φορείς, ώστε να εξοικονομηθούν χρήματα και να περιοριστούν οι επιβλαβείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την αλόγιστη χρήση πηγών ενέργειας.
Εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να υπάρξει με επιλογή οικονομικότερων και φιλικότερων προς το περιβάλλον εγκαταστάσεων (καύσιμη ύλη, οικιακές συσκευές, κτιριακές μονώσεις κλπ), ώστε να επιτύχουμε μικρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση.
Θα έχουμε επίσης χαμηλότερους λογαριασμούς ενέργειας, μικρότερη εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα, μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και ταυτόχρονη ανάπτυξη της βιομηχανίας εξοικονόμησης ενέργειας και της απασχόλησης σε αυτήν. Οι στόχοι που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα επιτευχθούν και θα βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση στις κατοικίες.
Το θέμα της «εξοικονόμησης ενέργειας» σχετίζεται άμεσα με το μάθημα «Ενέργεια» της Στ΄ τάξης που περιλαμβάνεται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα και στο βιβλίο «Ερευνώ και ανακαλύπτω». Το σχέδιο εργασίας υλοποιήθηκε στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης αλλά και διαθεματικά στο μάθημα της Γλώσσας, της Γεωγραφίας , των Μαθηματικών ,της Ιστορίας και των Εικαστικών.
Χωριστήκαμε σε ομάδες εργασίας και συλλέξαμε πληροφορίες, με πρώτο στόχο να γνωρίσουμε και τις δύο μορφές ενέργειας (ανανεώσιμες και μη) με διαχρονική χαρτογράφηση αυτών των εννοιών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Συνειδητοποιήσαμε πόσο αλόγιστα ο άνθρωπος χρησιμοποίησε, ό,τι απλόχερα του έδωσε η φύση και πόσο προσεκτικοί θα πρέπει να είμαστε μελλοντικά.
Επικεντρωθήκαμε στις λέξεις «χρησιμοποίηση», «σπατάλη», «εξοικονόμηση» και αναλάβαμε δράσεις και πρωτοβουλίες τόσο στο χώρο του σχολείου αλλά και του σπιτιού μας.
ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
· Οι μαθητές να κατανοήσουν την έννοια της ενέργειας και αναζητώντας πληροφορίες
να διαχωρίσουν τις μορφές ενέργειας σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες.
· Οι μαθητές να γνωρίσουν πηγές ενέργειας της αρχαιότητα και του σήμερα.
· Να γνωρίσουν τις ήπιες (ανανεώσιμες) μορφές ενέργειας, τα πλεονεκτήματα που αυτές προσφέρουν, να υιοθετήσουν στάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και να δημιουργήσουν κώδικα συμπεριφοράς για αποφυγή της σπατάλης.
· Να μελετήσουν τρόπους «εξοικονόμηση» ενέργειας και να εντάξουν όσους μπορούν στην καθημερινότητα τους.
· Να εντοπίσουν σημεία όπου γίνεται σπατάλη ενέργειας στο σπίτι στο σχολείο και να αναλάβουν πρωτοβουλίες και δράσεις για εξοικονόμηση ενέργειας.
· Να γράψουν σύντομα κείμενα, να ζωγραφίσουν και να μεταφέρουν γνώσεις και μηνύματα έξω από το σχολείο (σπίτι, γειτονιά, παρέα) ώστε να δημιουργηθεί θετική στάση απέναντι στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας .
· Να γνωρίσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (φαινόμενο θερμοκηπίου, νέφος, τρύπα του όζοντος, όξινη βροχή κ.λπ.) από την αλόγιστη χρήση ενέργειας.
· Να μάθουν να εκτιμούν, να χαίρονται τη ζωή ως παιδιά, αλλά να κατανοήσουν την ευθύνη της ατομικής συμμετοχής στην προσπάθεια ενός καλύτερου κόσμου (εθελοντισμός).
· Να προβληματιστούν και να ευαισθητοποιηθούν για ορισμένα σημαντικά θέματα που αφορούν το μέλλον του πλανήτη μας.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ
Με στόχο την εμπλοκή όλων των μαθητών στην επεξεργασία του θέματος εργαστήκαμε ομαδοσυνεργατικά με αλλαγή της σύστασης των ομάδων σε τακτά χρονικά διαστήματα, για την καλλιέργεια της συνεργασίας και τη βελτίωση των σχέσεων. Προσπαθήσαμε να αναπτύξουμε επικοινωνιακούς κώδικες, να ενισχύσαμε τη συνεργασία και να αναπτύξουμε την κριτική σκέψη. Μαθητές με δυσκολίες στην ελληνική γλώσσα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή άλλες ιδιαιτερότητες βοήθησαν με τις προσωπικές τους δεξιότητες να οδηγηθεί η ομάδα στην επίτευξη των στόχων.
Στο πλαίσιο της διαθεματικότητας και αξιοποιώντας το χρόνο της ευέλικτης ζώνης, εμπλέξαμε ενότητες των σχολικών μαθημάτων. Οι ομάδες με συστηματική οργάνωση αντιμετώπισαν τη γνώση ολιστικά και συνέδεσαν τα διαφορετικά επίπεδα γνώσεων, αναπτύσσοντας την κριτική τους σκέψη και διευρύνοντας τις γνώσεις τους.
Η βιωματική προσέγγιση του θέματος μέσα από δρώμενα (παιχνίδια γνωριμίας, ντιμπέιτ, ρόλων, χορός συναισθημάτων, θεατρικό παιχνίδι) δημιούργησαν ένα ευχάριστο κλίμα συνεργασίας και επικοινωνίας, ευαισθητοποίησε τα παιδιά, ξεκλείδωσε τα συναισθήματά τους και τα έφερε πιο κοντά.
Η χρήση Η/Υ για τη συγκέντρωση πληροφοριών, για την παρουσίαση ειδικών εκπαιδευτικών βίντεο καθώς και για τη συμμετοχή των παιδιών σε περιβαλλοντικά παιχνίδια ή στατιστικές έρευνες βοήθησαν στην ενεργοποίηση των μαθητών και τους έδωσαν τη δυνατότητα μιας πιο σύγχρονης προσέγγισης του θέματος αλλά και πιο αγαπητής στα παιδιά.
Στα πλαίσια των μαθημάτων της αισθητικής αγωγής (μουσική, εικαστικά, θέατρο) οι μαθητές μας με δημιουρικούς τρόπους ενίσχυσαν δεξιότητες, ανέπτυξαν τη φαντασία τους και αναζήτησαν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων για την επίτευξη των στόχων τους.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
Η αφορμή να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα δόθηκε μέσα από την ενότητα του μαθήματος Ερευνώ και Ανακαλύπτω «Ενέργεια» της ΣΤ΄ τάξης. Προβληματίστηκαν οι μαθητές μας και ο καταιγισμός των ερωτήσεων και των αποριών, μας οδήγησε σε μια πιο συστηματική διερεύνηση του θέματος.
Η διαπίστωση ότι ο άνθρωπος στην προσπάθεια ανάπτυξής του επηρέασε το περιβάλλον του τόσο πολύ ώστε να κινδυνεύει και η ίδια του η ύπαρξη, μας ώθησε να ασχοληθούμε με το θέμα και να βοηθήσουμε όσο μπορούμε στην επίλυσή του.
Συγχρόνως στην προσπάθειά μας να γνωριστούμε καλύτερα πήγαμε σινεμά και παρακολουθήσαμε ταινία με σχετικό θέμα, όπου οι άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν άλλο μέρος να κατοικήσουν μιας και η γη πια ήταν μολυσμένη.
Αποφασίσαμε να δράσουμε πιο ενεργά και να δώσουμε στο πρόγραμμά μας και τον ανάλογο τίτλο:
«ΑΠΕνεργούμε, όλοι μαζί μπορούμε».
Συγκεντρώσαμε πληροφορίες ,διαχωρίσαμε τις πηγές ενέργειας σύμφωνα με τη μορφή τους και μετά τις ομαδοποιήσαμε σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Η πρώτη χαρτογράφηση των εννοιών μας οδήγησε στα πρώτα συμπεράσματα. Μέσα από το διαδραστικό πίνακα, με τη χρήση Η/Υ και με την παρακολούθηση βίντεο καταγράψαμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μορφής ενέργειας και ανακοινώναμε τα συμπεράσματά μας ανά ομάδα.
Επισκεφτήκαμε το κέντρο Ενέργειας και Περιβάλλον « Χουμεριανού», όπου είδαμε σε μικρή αναπαράσταση τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και την κίνηση ενός μίνι αυτοκινήτου με τη χρήση υδρογόνου.
Στα πλαίσια του μαθήματος της ιστορίας προσπαθήσαμε να συνδέσουμε το χθες με το σήμερα.
Στα μαθηματικά διεξαγάγαμε έρευνα γύρω από τους τρόπους μόλυνσης της γης, υπολογίσαμε τα αποτελέσματα και τα εκφράσαμε με ποσοστά.
Με την παραπάνω έρευνα και στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης και της αισθητικής αγωγής δημιουργήσαμε μια αφίσα την οποία παρουσιάσαμε στους συμμαθητές μας στο σχολείο και την αναρτήσαμε σε κεντρικό σημείο, ώστε να τους υπενθυμίζουμε τον κίνδυνο που απειλεί τη γη μας και πως θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε.
Συγκεντρώσαμε τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα των ανανεώσιμων και μη πηγών ενέργειας και φτάσαμε μπροστά σε παγκόσμια προβλήματα, όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την όξινη βροχή, την τρύπα του όζοντος, την κλιματική αλλαγή. Τα αναλύσαμε και μέσα από σχετικά βίντεο κατανοήσαμε πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα της ρύπανσης καθώς και της επέμβασης του ανθρώπου στην προσπάθεια του να βρει τρόπους παραγωγής ενέργειας.
Στο μάθημα της Γεωγραφίας τόσο στην ενότητα «Η γη ως ουράνιο σώμα» όσο και στην ενότητα «Το φυσικό περιβάλλον» είδαμε ότι υπάρχουν εθελοντικές οργανώσεις (WWF), που προσπαθούν και κάνουν ενέργειες να σταματήσουν την αλόγιστη ανθρώπινη παρέμβαση και πραγματικά έχουν καταφέρει σπουδαία πράγματα.
Ενημερώσαμε τους συμμαθητές μας και ξεκινώντας από την τάξη μας προτείναμε τη χρήση παγουρίνου και όχι την αγορά πλαστικών μπουκαλιών νερού, καθώς και τη μεταφορά του κολατσιού μας σε υφασμάτινες σακουλίτσες.
Επισκεφτήκαμε το εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Αμμουδάρα, και ενημερωθήκαμε για απλούς τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι ή στο σχολείο.
Αλλάξαμε στάσεις και συμπεριφορές :
Κλείνουμε το φως φεύγοντας από την τάξη, δεν αφήνουμε ηλεκτρικές συσκευές σε αναμονή, όπως Η/Υ, φωτοτυπικό, κασετόφωνο, δεν ανάβουμε τη λάμπα όταν έχει φως η τάξη και αντικαθιστούμε τις απλές λάμπες φωτισμού με οικονομίας.
Ετοιμάσαμε cd εξοικονόμησης ενέργειας, μαζεύοντας φωτογραφίες , γράφοντας μηνύματα και το δώσαμε στις οικογένειές μας.
Κάνοντας την ενότητα «Ηλεκτρομαγνητισμός» του Ερευνώ και Ανακαλύπτω μας έρχεται η ιδέα να φωτίσουμε όλη τη γη χωρίς να χρησιμοποιήσουμε ηλεκτρικό ρεύμα.
Με αφορμή το πείραμα με το δυναμό στο μάθημα του «Ερευνώ» ψάξαμε να βρούμε ένα ποδήλατο. Μεγάλη χαρά στην τάξη όταν ένας μαθητής έφερε ένα παλιό πεταμένο ποδήλατο! Όλοι πρόθυμοι να το επισκευάσουμε. Το βάψαμε, βάλαμε το δυναμό, συνδέσαμε τα καλώδια , τα λαμπάκια και … η Γη φωτίστηκε!
Άμα θέλει ο άνθρωπος όλα τα μπορεί!
Έχοντας στο πρόγραμμα να επισκεφτούμε τα ΚΠΕ Ιεράπετρας και χρησιμοποιώντας υλικό που μας έστειλαν, συγκεντρώσαμε τις πληροφορίες μας σε αφίσες και συγχρόνως μέσα από ειδικά παιχνίδια γνώσεων σχετικά με την ανακύκλωση και τη ρύπανση κάναμε αγώνες εξοικονόμησης ενέργειας, χωρισμένοι σε ομάδες.
Πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στα ΚΠΕ Ιεράπετρας. Επισκεφτήκαμε τόσο τη Λίμνη Αγίου Νικολάου όσο και το Φράγμα Μπραμιανών. Στα ΚΠΕ ήρθαμε σε επαφή με φωτοβολταικά και ανεμογεννήτριες, κάναμε βόλτα με ποδήλατα και φάγαμε κολατσιό που ψήθηκε σε ηλιακούς φούρνους!
Εμπειρίες μοναδικές! Μια εικόνα χίλιες λέξεις!
Θέλοντας να δουν οι συμμαθητές μας πόσο αγαπήσαμε αυτό που κάναμε ετοιμάσαμε την τελική μας παρουσίαση μέσα από ένα παραμύθι «Η ωραία μολυσμένη», μια παραλλαγή του παραμυθιού «Η ωραία κοιμωμένη». Η Γη πρωταγωνίστρια με φίλους τον Ποδήλατο, τη Βιομάζα, την Ενέργεια, την Ανακύκλωση και τον Νερούλη προσπαθεί να σωθεί από την κατάρα της Ρύπανσης. Είναι άραγε τόσο απλό να συμβεί αυτό στην πραγματικότητα όσο στο παραμύθι;
ΑΠΕνεργούμε όλοι μαζί μπορούμε!
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
http://www.cres.gr/kape/kidsol/MAIN.htm - Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
https://youtu.be/P61VAx6wi5o - Κλιματική αλλαγή τραγούδι
https://el-gr.facebook.com/greenpeace.gr -Περιβαλλοντικές ενημερώσεις
