Παράδειγμα κομποστοποίησης σε χώρο δημόσιας υπηρεσίας
Ευρυβιάδης Βαλατίδης, Γιώργος Μαρκατάτος, Αλέξανδρος Λειβαδιώτης, Βασιλική Αλεφαντινού
(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - avalatidis@gmail.com , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - markatatos.george@gmail.com , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - leivadiotis.alexndro@gmail.com , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - valefantinou@gmail.com)
Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η αρχική ιδέα βασίστηκε πάνω στο ερώτημα αν μπορεί να εφαρμοστεί η διαδικασία της κομποστοποίησης μέσα στο χώρο μιας υπηρεσίας και στη συγκεκριμένη περίπτωση στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου.
Σκοπός μας είναι να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν οι συνάδελφοι (εντός και εκτός υπηρεσίας) για το θέμα της κομποστοποίησης και να επεκταθεί η εφαρμογή της. Ο γενικός αυτός σκοπός θα επιτευχθεί με επιμέρους πρακτικές εφαρμογές που θα αποτελούν τους μικρούς μας στόχους. Στο πλαίσιο του προγράμματος δόθηκαν διερευνητικά ερωτηματολόγια απόψεων-στάσεων ως προς την κομποστοποίηση, που συμπληρώθηκαν από τους υπαλλήλους της υπηρεσίας.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Κομπόστ, οργανικές ουσίες, φυσική ανακύκλωση, μείωση αριθμού των συνολικών απορριμμάτων, διοξείδιο του άνθρακα.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Καθημερινά επιβαρύνουμε με αλόγιστη ευκολία το περιβάλλον με μεγάλους όγκους απορριμμάτων. Το θέμα των απορριμμάτων έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις αφού αποτελεί έναν απ’ τους κυριότερους ρυπογόνους παράγοντες και είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους κινδύνους μόλυνσης του περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην αντιμετώπιση των σκουπιδιών με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το κυριότερο βήμα είναι αυτό της ανακύκλωσης.
Ένας σχετικά γρήγορος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης είναι η κομποστοποίηση. Παραδείγματα κομποστοποίησης έχουμε και από διάφορους Δήμους της χώρας. Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία (ουσιαστικά “μιμείται” τις διεργασίες αποδόμησης των οργανικών υλικών που συμβαίνουν στη φύση) η οποία μετατρέπει τα φυτικά υπολείμματα του κήπου και τα οργανικά υπολείμματα των τροφίμων της κουζίνας μας, σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ και χρησιμοποιείται ως φυσικό λίπασμα. Θα τη συνατήσουμε ακόμα με την ονομασία “χούμους” ή “εδαφοβελτιωτικό”. Έχει υπολογιστεί σε μελέτες, ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.
Το κομπόστ είναι το τελικό προϊόν ενός σύνθετου διατροφικού πλέγματος ανάμεσα σε εκατοντάδες διαφορετικούς οργανισμούς (βακτήρια, σκουλήκια, έντομα και μύκητες). Όταν αυτοί οι οργανισμοί διασπάσουν την οργανική ύλη ό,τι απομένει είναι αυτό το πλούσιο και εύφορο υλικό. Η κομποστοποίηση είναι μια πιστή αντιγραφή του φυσικού τρόπου διάσπασης των οργανικών υλικών όπως ακριβώς γίνεται στο έδαφος. Προσφέροντας το κατάλληλο περιβάλλον στους οργανισμούς που ζουν στο σωρό του κομπόστ καταφέρνουμε να φτιάξουμε χώμα εξαιρετικής ποιότητας.
Είναι λοιπόν μια φυσική ανακύκλωση και τα αποτελέσματά της είναι πολλά και σπουδαία. Ξεκινώντας από τη δημιουργία του κομπόστ, η χρήση του οποίου α) βοηθάει την ανάπτυξη των φυτών, β) εξοικονομεί χρήματα από την αποφυγή αγοράς χημικών λιπασμάτων γ) εξοικονομεί νερό καθώς κρατάει την υγρασία στο χώμα. Συμβάλει επίσης στη μείωση του συνολικού όγκου των απορριμμάτων μας με ότι αυτό συνεπάγεται σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Λιγότερα σκουπίδια σημαίνει λιγότερο βάρος που θα χρειαστεί να σηκώσει ο καθαριστής για να τα πάει στον κάδο, περισσότερος άδειος χώρος στο απορριμματοφόρο για να μαζέψει περισσότερους κοινούς κάδους, λιγότερα δρομολόγια, λιγότερη εκπομπή CO2 (διοξείδιο του άνθρακα), κλπ.
Αναλυτικότερα, ως οφέλη της κομποστοποίσης μπορούν να αναφερθούν τα εξής:
-
Μειώνονται οι συνολικές ποσότητες αποβλήτων που στέλνει ο κάθε Δήμος στο ΧΥΤΑ (ή στο ΧΑΔΑ). Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα του συνεχώς αυξανόμενου ρυθμού παραγωγής αποβλήτων. Επιπλέον περιορίζεται το ακαλαίσθητο φαινόμενο των ξεχειλισμένων κάδων και των σακουλών γύρω από αυτούς. Αποτέλεσμα είναι επίσης η μείωση των δημοτικών τελών που πληρώνουμε, από τη στιγμή που όλοι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αρχίσουνε να χρεώνουνε με βάση τις ποσότητες (σε τόνους) αποβλήτων που στέλνουν για υγειονομική ταφή. Επιμηκύνεται σημαντικά ο χρόνος ζωής των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμάτων (ΧΥΤΑ), αφού έτσι θα δέχονται πολύ λιγότερα απόβλητα και δε θα υπάρχει ανάγκη για δημιουργία νέων ΧΥΤΑ που υποβαθμίζουν τις περιοχές.
-
Μειώνονται τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων οχημάτων που ασχολούνται με την περισυλλογή των σκουπιδιών απο τους κάδους και συνεπώς μείωνονται οι εκπομπές καυσαερίων.
-
Περιορίζεται η ρύπανση του εδάφους, των υπόγειων υδάτων και της ατμόσφαιρας.
-
Μειώνονται οι εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (από τα οργανικά απόβλητα που θάβονται και αποικοδομούνται στους ΧΥΤΑ, κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου, παράγονται μεγάλες ποσότητες μεθανίου, μονοξειδίου του άνθρακα και μικρότερες ποσότητες υδροθείου. Αέρια που σε μεγάλο βαθμό είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνεπώς για την αλλαγή του κλίματος στη Γη).
-
Εμπλουτίζεται το έφαδος. Η εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης, σε συνδυασμό με την καταστροφή των δασών από πυρκαγίες και την εμπορική υπερεκμετάλλευσή τους, έχουν κάνει τα εδάφη πολύ φτωχά σε οργανική ύλη. Ορισμένα οργανικά και ανόργανα συστατικά μέσω του κομποστ επιστρέφουν στη γη, προσδίδοντας γονιμότητα και βελτιώνοντας τη φυσική δομή του χώματος.
-
Οφελούνται οικονομικά οι πολίτες από τη μη αγορά χημικών προϊόντων εδάφους και κατ΄επέκταση τα προϊόντα που καταναλώνουν από τον κήπο τους είναι βιολογικά.
Θεωρητικά όλες οι οργανικές ουσίες είναι κατάλληλες για έναν κομποστοσωρό. Ο σωρός μας χρειάζεται την κατάλληλη αναλογία από υλικά πλούσια σε άνθρακα (π.χ. ξερά φύλλα, άχυρα και κομμάτια ξύλου) και υλικά πλούσια σε άζωτο (όπως κομμένο χορτάρι και φυτικά υπολείμματα από την κουζίνα). Ανακατεύοντας διάφορα είδη υλικών ή αλλάζοντας τις αναλογίες μπορεί να αλλάξει η ταχύτητα της αποσύνθεσης. Το να επιτύχουμε το ιδανικότερο μίγμα είναι περισσότερο θέμα πείρας παρά επιστημονικής ακρίβειας. Η ιδανική αναλογία είναι περίπου 3 μέρη υλικών πλούσιων σε άνθρακα προς 1 μέρος πλούσιο σε άζωτο. Υπερβολική ποσότητα άνθρακα επιβραδύνει την αποσύνθεση ενώ τα πολλά αζωτούχα μπορεί να προκαλέσουν οσμές. Ο άνθρακας προμηθεύει τους μικροοργανισμούς με ενέργεια και το άζωτο με πρωτεΐνες.
Ίσως δημιουργηθούν και κάποια προβλήματα, αλλά πάντα υπάρχουν λύσεις. Σίγουρα η πείρα βοηθάει και σε αυτό.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΛΥΣΕΙΣ
Άσχημη μυρωδιά από κακό αερισμό
Ανακίνηση του κάδου
Άσπρη μούχλα/στεγνά υλικά
Πότισμα του σωρού, Ανακίνηση
Πολλή υγρασία
Προσθήκη ξερού υλικού (ροκανίδι, ξερά φύλλα, μικρά κομμάτια χαρτιού)
Καθημερινά επιβαρύνουμε με αλόγιστη ευκολία το περιβάλλον με μεγάλους όγκους απορριμμάτων. Το θέμα των απορριμμάτων έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις αφού αποτελεί έναν απ’ τους κυριότερους ρυπογόνους παράγοντες και είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους κινδύνους μόλυνσης του περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην αντιμετώπιση των σκουπιδιών με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το κυριότερο βήμα είναι αυτό της ανακύκλωσης.
Ένας σχετικά γρήγορος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης είναι η κομποστοποίηση. Παραδείγματα κομποστοποίησης έχουμε και από διάφορους Δήμους της χώρας. Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία (ουσιαστικά “μιμείται” τις διεργασίες αποδόμησης των οργανικών υλικών που συμβαίνουν στη φύση) η οποία μετατρέπει τα φυτικά υπολείμματα του κήπου και τα οργανικά υπολείμματα των τροφίμων της κουζίνας μας, σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ και χρησιμοποιείται ως φυσικό λίπασμα. Θα τη συνατήσουμε ακόμα με την ονομασία “χούμους” ή “εδαφοβελτιωτικό”. Έχει υπολογιστεί σε μελέτες, ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.
Το κομπόστ είναι το τελικό προϊόν ενός σύνθετου διατροφικού πλέγματος ανάμεσα σε εκατοντάδες διαφορετικούς οργανισμούς (βακτήρια, σκουλήκια, έντομα και μύκητες). Όταν αυτοί οι οργανισμοί διασπάσουν την οργανική ύλη ό,τι απομένει είναι αυτό το πλούσιο και εύφορο υλικό. Η κομποστοποίηση είναι μια πιστή αντιγραφή του φυσικού τρόπου διάσπασης των οργανικών υλικών όπως ακριβώς γίνεται στο έδαφος. Προσφέροντας το κατάλληλο περιβάλλον στους οργανισμούς που ζουν στο σωρό του κομπόστ καταφέρνουμε να φτιάξουμε χώμα εξαιρετικής ποιότητας.
Είναι λοιπόν μια φυσική ανακύκλωση και τα αποτελέσματά της είναι πολλά και σπουδαία. Ξεκινώντας από τη δημιουργία του κομπόστ, η χρήση του οποίου α) βοηθάει την ανάπτυξη των φυτών, β) εξοικονομεί χρήματα από την αποφυγή αγοράς χημικών λιπασμάτων γ) εξοικονομεί νερό καθώς κρατάει την υγρασία στο χώμα. Συμβάλει επίσης στη μείωση του συνολικού όγκου των απορριμμάτων μας με ότι αυτό συνεπάγεται σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Λιγότερα σκουπίδια σημαίνει λιγότερο βάρος που θα χρειαστεί να σηκώσει ο καθαριστής για να τα πάει στον κάδο, περισσότερος άδειος χώρος στο απορριμματοφόρο για να μαζέψει περισσότερους κοινούς κάδους, λιγότερα δρομολόγια, λιγότερη εκπομπή CO2 (διοξείδιο του άνθρακα), κλπ.
Μειώνονται οι συνολικές ποσότητες αποβλήτων που στέλνει ο κάθε Δήμος στο ΧΥΤΑ (ή στο ΧΑΔΑ). Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα του συνεχώς αυξανόμενου ρυθμού παραγωγής αποβλήτων. Επιπλέον περιορίζεται το ακαλαίσθητο φαινόμενο των ξεχειλισμένων κάδων και των σακουλών γύρω από αυτούς. Αποτέλεσμα είναι επίσης η μείωση των δημοτικών τελών που πληρώνουμε, από τη στιγμή που όλοι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αρχίσουνε να χρεώνουνε με βάση τις ποσότητες (σε τόνους) αποβλήτων που στέλνουν για υγειονομική ταφή. Επιμηκύνεται σημαντικά ο χρόνος ζωής των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμάτων (ΧΥΤΑ), αφού έτσι θα δέχονται πολύ λιγότερα απόβλητα και δε θα υπάρχει ανάγκη για δημιουργία νέων ΧΥΤΑ που υποβαθμίζουν τις περιοχές.
Μειώνονται τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων οχημάτων που ασχολούνται με την περισυλλογή των σκουπιδιών απο τους κάδους και συνεπώς μείωνονται οι εκπομπές καυσαερίων.
Περιορίζεται η ρύπανση του εδάφους, των υπόγειων υδάτων και της ατμόσφαιρας.
Μειώνονται οι εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (από τα οργανικά απόβλητα που θάβονται και αποικοδομούνται στους ΧΥΤΑ, κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου, παράγονται μεγάλες ποσότητες μεθανίου, μονοξειδίου του άνθρακα και μικρότερες ποσότητες υδροθείου. Αέρια που σε μεγάλο βαθμό είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνεπώς για την αλλαγή του κλίματος στη Γη).
Εμπλουτίζεται το έφαδος. Η εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης, σε συνδυασμό με την καταστροφή των δασών από πυρκαγίες και την εμπορική υπερεκμετάλλευσή τους, έχουν κάνει τα εδάφη πολύ φτωχά σε οργανική ύλη. Ορισμένα οργανικά και ανόργανα συστατικά μέσω του κομποστ επιστρέφουν στη γη, προσδίδοντας γονιμότητα και βελτιώνοντας τη φυσική δομή του χώματος.
Οφελούνται οικονομικά οι πολίτες από τη μη αγορά χημικών προϊόντων εδάφους και κατ΄επέκταση τα προϊόντα που καταναλώνουν από τον κήπο τους είναι βιολογικά.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
|
ΛΥΣΕΙΣ
|
Άσχημη μυρωδιά από κακό αερισμό
|
Ανακίνηση του κάδου
|
Άσπρη μούχλα/στεγνά υλικά
|
Πότισμα του σωρού, Ανακίνηση
|
Πολλή υγρασία
|
Προσθήκη ξερού υλικού (ροκανίδι, ξερά φύλλα, μικρά κομμάτια χαρτιού)
|
Η όλη διαδικασία μπορεί να γίνει ευχάριστη και για τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Με την έναρξη της ενασχόλησης με την κομποστοποίηση μπαίνει κανείς σε μια διαδικασία, κατά την οποία σκέφτεται ποια από τα καθημερινά του σκουπίδια, αντί να πεταχτούν, θα μπορέσουν να γίνουν το “φαγητό” του κομποστοποιητή. Σημαντικά σημεία που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας για επιτυχή κομποστοποίηση είναι το σωστό μίγμα υλικών, ο σωστός αερισμός, η σωστή υγρασία και το σωστό μέγεθος υλικών .
ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Μέσω του project με την ονομασία “Άρτεμις”, όπου και πήρε το όνομά του απ’ την ομώνυμη θεά της μυθολογίας, έχουμε σκοπό και στόχο:
-
να συμβάλλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος
-
να ενημερωθούν οι συνάδελφοι για την κομποστοποίηση και τη διαδικασία που ακολουθείται
-
να μυηθούν οι συνάδελφοι στη διαδικασία της κομποστοποίησης
-
να προωθήσουμε τη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων της υπηρεσίας
-
να μειώσουμε τον όγκο των απορριμάτων της υπηρεσίας
-
να παράγουμε κομπόστ
να συμβάλλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος
να ενημερωθούν οι συνάδελφοι για την κομποστοποίηση και τη διαδικασία που ακολουθείται
να μυηθούν οι συνάδελφοι στη διαδικασία της κομποστοποίησης
να προωθήσουμε τη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων της υπηρεσίας
να μειώσουμε τον όγκο των απορριμάτων της υπηρεσίας
να παράγουμε κομπόστ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
Η ιδέα ξεκίνησε με τα υπολλείματα του καφέ που πετάγονταν στα σκουπίδια. Ποια διαφορετική κατάληξη θα μπορούσε να έχει αυτό το υλικό που ταξιδεύει από τόσο μακριά; Η καλύτερη κατάληξη λοιπόν που σκεφτήκαμε ήταν η κομποστοποίηση. Αποφασίσαμε το φυσικό αυτό υλικό (κατά κάποιο τρόπο) να γυρίσει πάλι στο χώμα από όπου ξεκίνησε. Η επιλογή αυτή ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι στην υπηρεσία μας υπάρχει αρκετός καφές (κερνάμε αν θέλετε...για κομποστοποίηση εννοείται) και επίσης είναι ένα υλικό που δε θα μύριζε δυσάρεστα με το πέρασμα του χρόνου.
Τα υλικά που χρειάστηκαν για να κατασκευάσουμε τον κομποστοποιητή και να ξεκινήσουμε τη διαδικασία της κομποστοποίησης είναι πολύ απλά και βρισκόντουσαν ήδη μέσα στο χώρο της υπηρεσίας (κουβάδες, νάιλον σκέπασμα/σακούλα).
Ο εξοπλισμός βρέθηκε, τοποθετήθηκε στο χώρο και ξεκίνησε η εφαρμογή του σχεδίου. Από τον Α΄ όροφο από όπου ξεκίνησε επεκτάθηκε στο Β’ όροφο. Οι δύο κάδοι ήταν αρκετοί για να εξυπηρετήσουν τους δύο ορόφους. Οι κάδοι τοποθετήθηκαν σε δύο διαφορερικά σημεία (το χειμώνα ήταν κοντά στο καλοριφέρ καθώς η θερμοκρασία βοηθάει τη διαδικασία). Οι συνάδελφοι ενημερώθηκαν για την προσπάθεια και συνέβαλαν και αυτοί ώστε να εμπλουτίζεται ο κάδος με διάφορα κατάλληλα υλικά (υπολλείματα φρούτων κλ.π). Κάθε φορά που ο κάδος επανατροφοδοτούνταν ξανασκεπαζόταν με τη σακούλα η οποία στερεωνόταν με ένα λάστιχο που έμπαινε περιμετρικά του κάδου. Ανά τακτά χρονικά διαστήμα ο κάδος ανακινούνταν για την καλύτερη ανάμειξη των υλικών. Στην αρχή το άδειασμα των κάδων γινόταν σε μια μαύρη σακούλα μέχρι που φροντίσαμε να βρούμε ένα ξύλινο κουτί (συγκεντρωτικός κομποστοποιητής) το οποίο τοποθετήκε στο μπαλκόνι του Α΄ ορόφου.
Με το πέρασμα του καιρού η διαδικασία οργανώθηκε. Δόθηκε ονομασία στους κάδους και κρεμάστηκαν ταμπελάκια. Η παραγωγή του κομπόστ ξεκίνησε με ενθουσιασμό…
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μέσα σε τέσσερις μήνες συγκεντρώσαμε κομπόστ το οποίο παρήγαγαν οι σωροί δύο κάδων από τα υλικά που έβαζαν πέντε άτομα της υπηρεσίας. Περισσότεροι όμως συμμετείχαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Υπήρξε ενδιαφέρον από όλους τους υπαλλήλους και οι ερωτήσεις τους ήταν πολλές πάνω στο θέμα. Μεγαλύτερη ευκαιρία για συζήτηση δόθηκε μετά τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων που κλήθηκαν να συμπληρώσουν. Τα ερωτηματολόγια δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια του Google forms και συμπληρώθηκαν ηλεκτρονικά. (Το ερωτηματολόγιο)
Η συμμετοχή των συναδέλφων έγινε με ευχάριστη διάθεση και ήταν καθολική. Απάντησαν 19 άτομα (10 γυναίκες / 9 άνδρες), από αυτούς οι 12 μένουν στο κέντρο πόλης και οι 7 στην ύπαιθρο. Στις ερωτήσεις που αφορούσαν τις απόψεις για το κοινωνικό πρόβλημα των σκουπιδιών, για το αν η κομποστοποίηση βοηθά το περιβάλλον κτλ οι απαντήσεις εμφάνισαν πολύ μικρή απόκλιση (αποτελέσματα ερωτηματολογίου)
Θα εστιάσουμε στις ερωτήσεις που οι απαντήσεις είχαν μεγάλη διασπορά καθώς παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον.
Η κλίμακα ξεκινάει από το 1 που σημαίνει “Διαφωνώ” μέχρι το 5 που σημαίνει “Συμφωνώ”. Δίπλα είναι ο αριθμός των ατόμων που απάντησαν και ακολουθεί το ποσοστό.
- Η κομποστοποίηση των οικιακών απορριμμάτων επιβάλλεται να γίνεται από τους Δήμους.
-Η διαδικασία της κομποστοποίησης μπορεί να γίνει μόνο σε υπαίθριο χώρο.
-Το κομπόστ είναι ένα εμπορεύσιμο προϊόν.
-Η κομποστοποίηση μπορεί να συμβάλλει στη μείωση εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινομένου του θερμοκηπίου.
-Η κομποστοποίηση είναι μια διαδικασία που με λίγη ενημέρωση μπορεί να την κάνει ο καθένας μας.
-Η διαδικασία της κομποστοποίησης σε αστικό περιβάλλον δε συμφέρει οικονομικά.
-Πιστεύω ότι θα μπορούσα να κάνω κομποστοποίηση στο σπίτι μου.
-Η κομποστοποίηση είναι μια αργή διαδικασία, θέλει πολύ χρόνο για να παράγεις κομπόστ.
-Η κομποστοποίηση απαιτεί πολύ ελεύθερο προσωπικό χρόνο.
- Η οικιακή κομποστοποίηση δεν μπορεί να γίνει μέσα στην πόλη.
-Η παραγωγή κομπόστ μαζεύει ζωύφια και έχει δυσάρεστες οσμές σε βαθμό που να δημιουργεί πρόβλημα.
-Η παραγωγή κομπόστ σε οικιακό επίπεδο ενέχει σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας.
-Η κομποστοποίηση μπορεί να γίνει στα σχολεία.
-Η κομποστοποίηση είναι μια πολύτιμη εκπαιδευτική διαδικασία.
-Θα σας ενδιέφερε στο μέλλον να ασχοληθείτε με την κομποστοποίηση;
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Έστω και αργά, έχοντας λίγο χρόνο στη διάθεσή μας, η προσπάθεια της κομποστοποίησης ξεκίνησε, καρποφόρησε και απολαύσαμε λίγο τους καρπούς της. Μέσα από τη δράση αυτή μάθαμε, γνωρίσαμε, γελάσαμε και δημιουργήσαμε… Στόχος μας είναι να συνεχίσει στην Υπηρεσία μας και με αφορμή την προσπάθειά μας να ξεκινήσει οπουδήποτε αλλού υπάρχει διάθεση προστασίας του περιβάλλοντος.
-Η κομποστοποίηση είναι μια διαδικασία που με λίγη ενημέρωση μπορεί να την κάνει ο καθένας μας.
