Χαρακτηριστικά και ιδιότητες των 12 θεών του Ολύμπου
Σπυριδούλα Κουκουράκη
(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - spykoukouraki@yahoo.gr )
3ο Δημοτικό Σχολείο Γαζίου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το κείμενο αυτό περιέχει τις δράσεις που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ηρακλείου με τίτλο «Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου». Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-15 και η διάρκειά του ήταν περίπου 3 μήνες. Συμμετείχε το μικτό τμήμα της τρίτης τάξης με συνολικό αριθμό παιδιών 18 .
Οι 12 θεοί του ολύμπου from smaraki78
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Αρχαίοι Έλληνες, θεοί, πολιτισμός, μυθολογία, Όλυμπος, σύμβολα θεών, μνημεία, ελγίνεια μάρμαρα, πλανήτες, ηλιακό σύστημα.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
H αφορμή για την βαθύτερη ενασχόληση με το θέμα ήταν το εξαιρετικό ενδιαφέρον που έδειξαν τα παιδιά, τονίζοντας την επιθυμία τους να γνωρίσουν καλύτερα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ο ενθουσιασμός των παιδιών να μάθουν για την πολυθεϊστική θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και για τις αντιλήψεις των θνητών για τους θεούς, ήταν αξιοσημείωτος
Οι βασικοί άξονες και δραστηριότητες του προγράμματος, όπως επίσης και ο χρόνος διεκπεραίωσης τους αποφασίστηκε από κοινού, απ' όλους τους συμμετέχοντες του προγράμματος, στους 3 μήνες. Τα μέλη μιας ομάδας εργάστηκαν ατομικά και ομαδικά, ανταλλάσσοντας απόψεις για την καλύτερη έκβαση της εργασίας τους.
ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ
Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Γεωγραφία, Ιστορία, Μελέτη, Θρησκευτικά, Τεχνικά
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ως προς το γνωστικό αντικείμενο
- Να γνωρίσουν τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου και τους μύθους γύρω από αυτούς
- Να γνωρίσουν ιδιότητες και σύμβολά που τους απέδιδαν
- Να αντιληφθούν την διαφορά μύθου και πραγματικότητας
- Να συνειδητοποιήσουν την παγκόσμια επίδραση της ελληνικής μυθολογίας
- Να γνωρίσουν το ηλιακό μας σύστημα και τον τρόπο ζωής των αστροναυτών
ως προς την μαθησιακή διαδικασία
- Να αναπτύξουν δεξιότητες συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων είτε από το διαδίκτυo
είτε από το διαθέσιμο παιδαγωγικό υλικό
- Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας
- Καλλιέργεια κριτικής σκέψης, φαντασίας και δημιουργικότητας
- Καλλιέργεια ενσυναίσθησης
- Να αναπτύξουν τις ικανότητες αφήγησης, ανάγνωσης και ακρόασης
- Εμπλουτισμός λεξιλογίου
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων, εφαρμόστηκε αρχικά η δασκαλοκεντρική διδασκαλία, με σκοπό την διερεύνηση των προηγούμενων γνώσεων. Αυτή εγκαταλείπεται στην συνεχεία, δίνοντας την θέση στις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές της βιωματικής, ενεργητικής και ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Από την άλλη μεριά, η εκπαιδευτικός διαμόρφωσε συνθήκες ελεύθερης έκφρασης, δρώντας υποστηρικτικά όποτε κρίνονταν αναγκαίο. Παράλληλα οι ανομοιογενείς ομάδες που συγκροτήθηκαν εξασφάλισαν ένα ολόπλευρο αποτέλεσμα. Οι φάσεις του προγράμματος υλοποιήθηκαν με τεχνικές του ιδεοκαταιγισμού (brainstorming), της ομαδικής εργασίας, παιχνίδι ρόλων, διαθεματικότητας και της καλλιτεχνικής έκφρασης.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ
- 1ος μήνας
Η πρώτη επαφή των παιδιών με το θέμα έγινε μέσα από την αντίστοιχη ενότητα της Ιστορίας, με τα παιδιά να δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για τις ιδιότητες και για την δύναμη των θεών.
Με την τεχνική του ιδεοκαταιγισμού (brainstorming) τα παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερις ανομοιογενείς ομάδες, με σκοπό να ενεργοποιηθούν όλοι οι μαθητές και να μην αποστασιοποιηθεί κανένας.
Αρχικά μια ομάδα ανέλαβε να παρουσιάσει τις ταυτότητες των θεών, τα σύμβολα και τις ιδιότητες τους με σκοπό τα υπόλοιπα παιδιά να εντοπίσουν τα κοινά σημεία θεών –ανθρώπων.
Μια άλλη ομάδα ανέλαβε να συγκεντρώσει αινίγματα για τους θεούς, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούσαν να μαντέψουν κάθε φορά ποιος θεός είναι. Δραστηριότητα που ενθουσίασε ιδιαίτερα τα παιδιά, αφού ορισμένα δημιούργησαν και δικά τους αινίγματα. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα βοήθησε τα παιδιά στην επανάληψη και στην ανάκληση σημαντικών πληροφοριών, για να μπορέσουν αργότερα να δικαιολογήσουν την συμπεριφορά κάποιο θεού, πχ τα παιδιά συνέδεσαν το αίνιγμα : η ζηλιάρα θεά που το παγόνι αγαπά (Ήρα) με τους άθλους του Ηρακλή που ακολούθησαν στην συνέχεια. Έτσι με απλά δίστιχα τα παιδιά ήταν σε θέση να κάνουν μια πρώτη σωστή εκτίμηση για την στάση των θεών, καταστρατηγώντας την αποστήθιση και τη την απομνημόνευση
Τα μέλη μιας τρίτης ομάδας επιχείρησαν να καταγράψουν το γενεαλογικό δέντρο των θεών. Η ιδέα προήλθε από έναν μαθητή όταν επιχειρήθηκε μια αντίστοιχη δραστηριότητα την ώρα της Μελέτη Περιβάλλοντος. Αυτή η ενέργεια πρόσφερε στα παιδιά την δυνατότητα ανασκόπησης προηγούμενων γνώσεων. Με την χαρτογράφηση τα παιδιά ήταν σε θέση να θυμηθούν μύθους σχετικά με την δημιουργία του κόσμου και να την αντιπαραβάλλουν με την θρησκευτική προσέγγιση. Παράλληλα μέλη της ίδια ομάδας συγκέντρωσαν παλιά χαρτονομίσματα που απεικόνιζαν τους θεούς του Ολύμπου (100δρχ., 1000δρχ., 50 δρχ.) επιχειρώντας ισοδυναμίες δρχ με ευρώ. Η δραστηριότητα αυτή βοήθησε τα παιδιά να αφενός να συνειδητοποιήσουν πόσο άρρηκτα είναι συνδεδεμένο το χθες με το σήμερα, την νομισματική ένωση αλλά και να κατανοήσουν τους δεκαδικούς αριθμούς στα μαθηματικά.
Τέλος, τα παιδιά εντόπισαν μέσα από όλα τα γνωστικά αντικείμενα της τάξης τους, ενότητες σχετικές με την διαθεματική τους εργασία. Μέσα από το συγκεκριμένο project τα παιδιά έμαθαν για τους Ολυμπιακούς αγώνες, για την ελιά ως σύμβολο της Αθηνάς και για την μεσογειακή διατροφή (ενότητες της Μελέτης), με τα μαθηματικά και συγκεκριμένα με την μέτρηση μήκους , με την Γλώσσα με το κεφ. «Το νησί του Αιόλου» και στο Ανθολόγιο με το κείμενο του Γ. Σακελλαρίδη ο Θεός Διόνυσος. Ο πρώτος μήνας έκλεισε δημιουργώντας εικαστικό παζλ της τελευταίας ιστορίας .
2ος μήνας
Έχοντας τα παιδιά μια σαφή εικόνα για τους θεούς, προχώρησαν στην παρουσίαση του Ολύμπου. Τα παιδιά ήταν σε θέση να τον εντοπίζουν στο χάρτη, να αναφέρουν σε πιο διαμέρισμα ανήκει αλλά να τον εντοπίσουν και εικονικά μέσω του google earth, δραστηριότητα που ενθουσίασε τα παιδιά. Παράλληλα τα μέλη της ομάδας συγκέντρωσε πληροφορίες και εικόνες για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.
Επίσης τα παιδιά ανέτρεξαν πίσω στο χρόνο και μας μίλησαν για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων, για την ενδυμασία τους, την διατροφή τους αλλά και για την Ακρόπολη.
Σε αυτό το σημείο ζητήθηκε από τα παιδιά να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τον Έλγιν και να μας μιλήσουν για ελγίνεια μάρμαρα. Τα παιδιά ανέτρεξαν στην παγκόσμια ιστορία εξηγώντας την βίαιη αποκοπή των μαρμάρων, συνειδητοποίησαν την ουσιώδη επιστροφή τους, αλλά έμαθαν και για την Μελίνα Μερκούρη και για την δράση της. Είδαν αποσπάσματα από ταινίες της ως ηθοποιό και ομιλίες της ως πολιτικό αργότερα. Σε αυτή την κρίσιμη φάση του προγράμματος λόγω έντονης συναισθηματικής φόρτισης των παιδιών, κρίθηκε αναγκαίο σαν βαλβίδα συναισθηματικής αποσυμπίεσης να εκφραστούν, μέσα από ορισμένες δράσεις, καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση και κατά συνέπεια την συναισθηματική τους νοημοσύνη π.χ. κατέγραψαν τα συναισθήματά τους και συζητήσαμε τον τρόπο με τον οποίο θα ήθελαν να διεκδικήσουν την επιστροφή των μαρμάρων
Επειδή όμως η Ακρόπολη δεν είναι το μοναδικό αξιοθαύμαστο μνημείο του ανθρώπινου πολιτισμού, η τελευταία ομάδα ανέλαβε να μιλήσει και για παγκόσμια λαμπρά δημιουργήματα και άλλων πολιτισμών πχ για τις οι πυραμίδες, για του πύργο του Άιφελ κ.ά.
3ος μήνας
Κατά την διάρκειας του τρίτου μήνα τα παιδιά κατάφεραν να συνδέσουν το θέμα μας με τους πλανήτες και το ηλιακό μας σύστημα. Η αφορμή δόθηκε από την επίσκεψη του πλανητάριου στο σχολείο μας.
Συγκεκριμένα η πρώτη ομάδα μας συγκέντρωσαν φωτογραφίες και παρουσίασαν τους πλανήτες που έχουν πάρει την ονομασία την τους από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Έτσι έγινε μια άμεση σύνδεση με την Φυσική. Μέλη της ίδιας ομάδας ασχολήθηκαν με τις χιλιομετρικές αποστάσεις, συνδέοντας αυτό τον τρόπο το project με τα μαθηματικά. Τα παιδιά συνειδητοποίησαν για μια ακόμη φορά την παγκόσμια διάδοση της ελληνικής μυθολογίας, ενώ ταυτόχρονα έκαναν υποθέσεις για την ονομασία τους. Σε αυτή φάση του προγράμματος τα παιδιά αντάλλαξαν μεταξύ τους πληροφορίες και εμπειρίες καλλιεργώντας ένα κλίμα επικοινωνίας και διαλόγου.
Άλλα παιδιά κλήθηκαν να ανατρέξουν στην Γεωγραφία της Στ’ Δημοτικού και να εξηγήσουν για τις κινήσεις της Γης, για την εναλλαγή ημέρας και νύχτας, όπως επίσης και για την διαδοχή των εποχών. Είναι λοιπόν εμφανές ότι τα παιδιά ότι με πολύ απλό τρόπο και μέσα από τα ενδιαφέροντα τους, έρχονται σε επαφή με αντικείμενα που δεν τους είναι οικεία, όπως Γεωγραφία και Φυσική. Επίσης τα παιδιά εκφράστηκαν καλλιτεχνικά, δραματοποιώντας τις κινήσεις της Γης.
Άλλα παιδιά έγιναν αστροναύτες. Συγκεκριμένα τα παιδιά μίλησαν για το πώς ζουν, πώς κινούνται αλλά και πώς τρέφονται οι αστροναύτες. Έκαναν αναφορές σε έννοιες όπως βαρύτητα και βάρος, αλλά και από ποια υλικά αποτελείται μια διαστημική στολή και για ποιο λόγο είναι έτσι φτιαγμένη.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η αξιολόγηση του προγράμματος έγινε με την με τα παιδιά να γίνονται δάσκαλοι στα παιδιά της έκτης προκειμένου να διδάξουν τις κινήσεις της Γης, αναφέροντας όσα περισσότερα στοιχεία είχαν αποκομίσει από το αντίστοιχο πρόγραμμα.
