Αλήθεια ή παρα‐μύθοι

Η αλήθεια πίσω από τους  μύθους.

Γεώργιος Συγκελάκης, Δέσποινα Αυγουστινάκη, Νεκτάριος Κωσταρές,

(ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ ‐ singegiorgio@gmail.com  , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ ‐ davgoustinaki@hotmail.com  , ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ ‐ nkostares@sch.gr  )

36ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η αλήθεια πίσω από τους ελληνικούς μύθους και τους μύθους των άλλων λαών. Μύθοι διάφορων πολιτισμών για την ερμηνεία των σεισμών. Μύθοι του κατακλυσμού σε διάφορους πολιτισμούς. Οι Μοίρες, οντότητες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αντίστοιχες των Νορν , που ήταν γνωστές στους Ρωμαίους ως Πάρκε. Η Βένους ( Venus ) , ρωμαϊκή θεότητα του έρωτα και της ομορφιάς, αντίστοιχη της Αφροδίτης. Πιερίδες και Μούσες. Ο μύθος της Ευρώπης σύνδεση με τη μετακίνηση πληθυσμών. Τάλως , το αρχαιότερο ρομπότ και η σύνδεσή του με τη μινωική θαλασσοκρατία . Η αργοναυτική εκστρατεία , το χρυσόμαλλο δέρας και η εξόρυξη του χρυσού στα ποτάμια της Κολχίδας.



αλήθεια ή παρα ‐ μύθοι from giorgoskou

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

Μυθολογία, Ιστορία, Τοπική Ιστορία, Παραδόσεις , Επιστημονική αλήθεια .

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από την πρώτη κιόλας μέρα των μαθημάτων της Ιστορίας  ( Η Δημιουργία του Κόσμου -Εισαγωγή  ) οι μαθητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια πρόταση του κειμένου που τους έκανε εντύπωση και την οποία θέλησαν να αναλύσουν. «….Έτσι µέσα σε κάθε µύθο υπάρχει πάντοτε κάποια κρυµµένη αλήθεια...» έγραφε το κείμενο και από τότε τα παιδιά ξεκίνησαν να ψάχνουν μόνα τους μέσα στους μετέπειτα διδασκόμενους μύθους υποθέσεις μιας κρυμμένης αλήθειας.
Όταν ήρθαν σε επαφή με το μύθο του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα και της Πύρρας στην Ιστορία και του Κατακλυσμού του Νώε στα Θρησκευτικά άρχισαν να αναρωτιούνται πως δυο μύθοι τόσο μακριά ο ένας από τον άλλον χρονικά ήταν τόσο ίδιοι. Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα της αλήθειας πίσω από το μύθο.
Ο Πλάτων είναι ο πρώτος στην ιστορία, που κάνει διάκριση μεταξύ των πλασθέντων και των μη πλασθέντων ή γνησίων μύθων. Για τους πρώτους γράφει ότι τα παιδιά ακούν «πλασθέντας μύθους». Για τους δεύτερους γράφει ότι στην πραγματικότητα είναι αληθινοί λόγοι, δηλαδή αληθινές ιστορίες. Ο πλασθείς μύθος ή παράμυθος είναι μία θελκτική «πολύχρωμη» σφαίρα, που κρύβει στον πυρήνα της μία αλήθεια, κατασκευασμένη από τον ίδιο τον δημιουργό του. Ο δημιουργός του πλασθέντος μύθου είναι επώνυμος. Δεύτερον, ο μη πλασθείς ή γνήσιος μύθος είναι και αυτός επίσης «πολύχρωμος», αλλά δεν είναι κατασκευασμένος από κάποιον συγκεκριμένο δημιουργό. Η εξωτερική επιφάνεια της σφαίρας του γνήσιου μύθου περιέχει μερικές ιδέες των αρχικών παρατηρητών κάποιου φαινομένου, αλλά και ιδέες μεταγενεστέρων ανθρώπων, που προστέθηκαν στον μύθο. Αυτό συμβαίνει, διότι ο μη πλασθείς μύθος μεταφερόταν από γενιά σε γενιά κατά τη διάρκεια των αιώνων. Και το κύριο γνώρισμα ενός γνησίου μύθου είναι η μετάδοσή του από γενιά σε γενιά και η ανωνυμία του δημιουργού του. Με αυτό τον τρόπο προσετίθεντο και νέες επινοήσεις στην προσπάθεια κατανόησης του συμβάντος που υποκρυπτόταν στον πυρήνα του μύθου. Και οι αρχικοί παρατηρητές - κατασκευαστές του γνήσιου μύθου, αλλά και οι μεταγενέστεροι χρήστες του δεν μπορούσαν να κατανοήσουν ένα φοβερό και σπάνιο γεγονός του παρελθόντος. Αυτό το γεγονός κείται στον πυρήνα του μη πλασθέντος μύθου. Είναι η μνήμη αυτού του γεγονότος, που εντυπώθηκε στη συνείδηση των αρχικών παρατηρητών και που αργότερα έγινε μύθος . Ο γνήσιος μύθος ή με άλλα λόγια ο μη πλασθείς μύθος περιέχει έναν πυρήνα ιστορικής πραγματικότητας, η οποία μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά με την προϋπόθεση ότι κάποιος αφαιρεί με χειρουργική ακρίβεια τον σφαιρικό τομέα, που έχει επικαθήσει επάνω του κατά τη διάρκεια των αιώνων από την προφορική μεταφορά ενός παρελθόντος φυσικού φαινομένου από γενιά σε γενιά. Σε παραλληλία με τον γνήσιο μύθο, ένα ιστορικό γεγονός είναι ελεύθερο από κάθε είδους κέλυφος μυθικών επικαλύψεων και πρέπει να αποδεικνύεται.
Ίσως λοιπόν δεν θα ήταν ουτοπικό να προσπαθήσουμε να βρούμε πίσω από την αλληγορία των μύθων, την άκρη του νήματος που οδηγεί σε μία αλήθεια. Άλλωστε η ίδια αυτή "ουτοπία" οδήγησε τον Σλήμαν στην ανακάλυψη των Μυκηνών και της Τροίας, τον Έβανς στην ανακάλυψη των ανακτόρων της Κνωσού κ.λ.π. Οι αρχαίοι λοιπόν μύθοι, είτε Ελληνικοί είναι αυτοί, είτε Περσικοί, Ινδικοί, Αιγυπτιακοί, Ινδιάνικοι κ.λ.π., σύμφωνα με αρκετούς μελετητές μεταφέρουν μία αντίληψη που σε εμάς φαντάζει παράλογη: ότι η ανθρώπινη ιστορία δεν ακολούθησε μία γραμμική πορεία από έναν πρωτόγονο πολιτισμό σε έναν πιο εξελιγμένο, αλλά αντίστροφα μία σπειροειδή πορεία από έναν πανάρχαιο εξελιγμένο πολιτισμό σε μία συνεχόμενη παρακμή έως την εποχή που υπήρξε η μυθολογική εκείνη καταγραφή, και μετά πάλι άρχισε η άνοδος .
Η εμμονή  παρ' όλα αυτά στην κυριολεκτική ερμηνεία ενός μύθου, εκτός από το να είναι αφελής, αντίκειται ουσιαστικά στην έρευνα της ιστορικής αλήθειας. Άλλωστε οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες αμφισβητούσαν πρώτοι από όλους την κυριολεκτική αλήθεια των μυθικών τους παραδόσεων. Ο μύθος είναι μια έντεχνα κρυμμένη αλληγορική αλήθεια για την οποία ο Αριστοτέλης έλεγε πως: «Οι πρόγονοι μας άφησαν τις παραδόσεις με μορφή μύθων. Πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν έπρεπε να μάθουν οι πολλοί, διαφυλάχτηκαν με τη μορφή μύθου».
Αυτό οφείλεται στη γενικευμένη αρχαία συνήθεια να περιβάλλονται με απόλυτη σιωπή τα ιερά και τα μυστικά των θεών. Ο Ευήμερος πάλι στο βιβλίο του Ιερά Αναγραφή, τον 3ο αι. έλεγε ότι: «Ο μύθος είναι η ιστορία μεταμορφωμένη», δίνοντας μια ιστορική ερμηνεία των μύθων που προεκτεινόμενη καταλήγει στην αμφισβήτηση των θεών.

ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Παιδαγωγικοί στόχοι
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
* Να μάθουν ότι οι μύθοι είναι ένα αγαθό με διαχρονική αξία που διδάσκει και διασκεδάζει.
* Να γνωρίσουν τα πρόσωπα της παγκόσμιας μυθολογίας , τις ιδιότητες που τους απέδιδαν οι άνθρωποι και τις ανάγκες που οδήγησαν στη δημιουργία των συγκεκριμένων μύθων.
* Να αντιληφθούν ότι η μυθολογία αποτελεί μέρος της ιστορικής και πολιτισμικής παράδοσης κάθε τόπου.
* Να κατανοήσουν την απήχηση της μυθολογίας στην ελληνική και παγκόσμια τέχνη.
* Να γνωρίσουν μύθους από διαφορετικές χώρες, να συγκρίνουν στοιχεία και συμβολισμούς με την ελληνική μυθολογία, να αντιληφθούν ότι υπάρχουν κοινά μυθικά μοτίβα, που συναντώνται σε όλες τις μυθολογίες, αν και κάτω από διαφορετικές μορφές, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές.
* Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι οι μύθοι είναι διδακτικές διηγήσεις, που κρύβουν και εμπεριέχουν πολλά από τα μυστικά, νόμους, μυστήρια του Σύμπαντος, του ανθρώπου και της ψυχής.
* Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και να συμμετέχουν ενεργά.
* Να αποκτήσουν την ικανότητα να συλλέγουν τις κατάλληλες πληροφορίες για το θέμα που ερευνούν.
* Να αναπτύξουν τις δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής, αφήγησης και παραγωγής αυθόρμητου λόγου.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
* Ανάπτυξη κριτικής σκέψης
* Κριτική τοποθέτηση σε σχέση με τους μύθους των λαών και τις κρυμμένες τους αλήθειες
* Χρήση μέσων και εργαλείων για την πρόσβαση στη γνώση
* Ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας μέσα από τη μελέτη και ανάλυση κειμένων
* Δημιουργική και καλλιτεχνική έκφραση
* Η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η διατύπωση ερωτημάτων , η συλλογή παρατηρήσεων, η ανάλυση και σύνθεση πληροφοριών, η διατύπωση συμπερασμάτων, η ενεργός ένταξη στη λειτουργία της ομάδας
* η ανάπτυξη αισθήματος πρωτοβουλίας και ευθύνης για τις ατομικές και ομαδικές επιλογές
* η ανάπτυξη της προσοχής και της προσήλωσης στον κοινό σκοπό

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ

Μεθοδολογία Υλοποίησης-Συνεργασίες
* Ομαδοσυνεργατική
* Έρευνα
* Μέθοδος project
* Βιωματική μάθηση
* Ενεργητική μάθηση
Επίσκεψη από το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Κληρονομιάς – Λύραυλος για να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτικό πρόγραμμα και να φέρουν τους μαθητές σε επαφή με τα μουσικά όργανα που εμφανίζονται σε πολλούς μύθους της αρχαίας Ελλάδας .
Επίσκεψη στο εργαστήριο κεραμικής “Κέραμος” στο χωριό Φόδελε όπου οι μαθητές με πηλό αναπαράστησαν το μύθο του κατακλυσμού αλλά και την αλήθεια που κρύβεται μέσα στον παγκόσμιο αυτό μύθο.
Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων
Το πρόγραμμα ανταποκρίνεται πλήρως στους γενικούς και ειδικούς σκοπούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών ( ΑΠΣ) και Διαθεματικών Ενιαίων Πλαισίων Προγραμμάτων Σπουδών ( ΔΕΠΠΣ) . Σύμφωνα με τα παραπάνω γενικός σκοπός της διδασκαλίας της Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης μέσα από την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς η οποία διαμορφώνει στάσεις και αξίες για το παρόν και το μέλλον . Ο μαθητής δεν αποκτά επίγνωση μόνο ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος αλλά και την αντίληψη ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζοντας συνδέεται άμεσα με τη ζωή του.
Συγκεκριμένα για την Γ΄ Δημοτικού ειδικός σκοπός είναι να αναπτύξουν οι μαθητές το ενδιαφέρον για την ελληνική μυθολογία και της επιβίωσης της στη γλώσσα τη λογοτεχνία και την τέχνη.
Να έρθουν σε επαφή με την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας και των άλλων λαών. Να διαπιστώσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές. Να συνδέσουν τους κοινούς μύθους διαφορετικών λαών με τα φυσικά φαινόμενα του παρελθόντος και του παρόντος.
Γλώσσα: Παρουσιάσεις κειμένων, παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου.
Ιστορία: Συσχέτιση μύθων με πραγματικά και ιστορικά γεγονότα.
Εικαστικά : Ζωγραφική, κολλάζ, κατασκευές.
Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές: Παρακολούθηση εκπαιδευτικών βίντεο, εύρεση ηλεκτρονικού υλικού.
Μουσική: Μουσική που αναφέρεται σε μύθους
Θρησκευτικά: Σύνδεση των θρησκευτικών με τους μύθους της κοσμογονίας
Θεατρικό παιχνίδι: Δραματοποίηση μύθων
Αναλυτικότερα:
*      Εκμάθηση του microsoft word στο μάθημα της πληροφορικής
*      Εκμάθηση του web browser (ιστοεξερεύνηση)
*      Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες:
*      Κάθε ομάδα αναλαμβάνει ένα μύθο και μετά από την απαραίτητη διερεύνηση  στο διαδίκτυο μεταφέρει τις πληροφορίες που συνέλεξε σε έγγραφο του Word το οποίο και εκτυπώνει και μεταφέρει στην τάξη για περεταίρω διερεύνηση.
*      Συλλογή πληροφοριών από κάθε ομάδα και παρουσίαση  στην τάξη στις άλλες ομάδες .Ταυτόχρονα στο εργαστήρι εικαστικών οι μαθητές μεταφέρουν τη νέα γνώση μέσα στην τέχνη που οι ίδιοι δημιουργούν. Στο εργαστήρι μουσικής μαθαίνουν τραγούδια που έχουν σχέση με τους μύθους και τα παραμύθια : «Ωραία κοιμωμένη» στίχοι Θοδωρής Γκόνης Μουσική: Νίκος Ξυδάκης , «Ωραία κοιμωμένη» στίχοι Θοδωρής Γκόνης Μουσική: Νίκος Ξυδάκης , «Κόκκινη κλωστή δεμένη» στίχοι Γιώργος Ζερβουλάκος Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος , «Παραμύθι» στίχοι Ορφέας Περίδης Μουσική: Ορφέας Περίδης, «Παραμύθι» στίχοι Λίνα Νικολακοπούλου Μουσική: Νίκος Αντύπας , «Παραμύθι» στίχοι Federico Garcia Lorca Μουσική: Χρήστος Λεοντής , «Η μπαλάντα του ήλιου και της σελήνης» στίχοι Μανώλης Φάμελλος Μουσική: Μανώλης Φάμελλος, «Το παραμύθι» στίχοι Νίκος Γκάτσος Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις , «Οι άθλοι του Ηρακλέους» στίχοι Άλκης Χριστοφέλλης Μουσική: Νότης Μαυρουδής , «Μια φορά κι έναν καιρό» Στίχοι: Nίκος Γκάτσος Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, «Ένας μύθος » Στίχοι: Θρασύβουλος Σταύρου Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις. Στο εργαστήρι θεατρικής αγωγής τους ζουν και τους κάνουν απόλυτα κτήμα τους. Δημιουργούν σκηνές από τους μύθους πειραματίζονται με ήχους της βροχής και του κατακλυσμού, παίζουν το χαλασμένο τηλέφωνο με μια μικρή ιστορία την οποία και ακολουθούν ως το τέλος για να δουν πως αλλάζει κατά τη μεταφορά της από στόμα σε στόμα.
*      Επίσκεψη από το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Κληρονομιάς – Λύραυλος για να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτικό πρόγραμμα και να φέρουν τους μαθητές σε επαφή με τα μουσικά όργανα που εμφανίζονται σε πολλούς μύθους της αρχαίας Ελλάδας .
*      Επίσκεψη στο εργαστήριο κεραμικής “Κέραμος” στο χωριό Φόδελε όπου οι μαθητές με πηλό αναπαράστησαν το μύθο του κατακλυσμού αλλά και την αλήθεια που κρύβεται μέσα στον παγκόσμιο αυτό μύθο.
*      Παρουσίαση των δημιουργιών των παιδιών στο χώρο του σχολείου.
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε  στις ώρες της ευέλικτης ζώνης και στις ώρες των μαθημάτων των ειδικοτήτων κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς.
Ευχαριστούμε πολύ όλους τους εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, κ. Δέσποινα Αυγουστινάκη, κ. Νεκτάριο Κωσταρέ, κ. Γεώργιο Συγκελάκη, εκπαιδευτικούς των τμημάτων της Τρίτης, τη μουσικό του σχολείου Σοφία Φωτοπούλου, το δάσκαλο πληροφορικής Νίκο Χουρδάκη , την δασκάλα των Εικαστικών κ. Ελένη Κουβουτσάκη και τη δασκάλα της Θεατρικής Αγωγής κ. Κυριακή Καλατζίδου .
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ –ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
Ζιάκας Γρ. (1990), Η θρησκεία των προϊστορικών κοινωνιών και των αρχαίων λαών, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κυριακίδη
Μητροπέτρου Π. Έλενα  Διδακτορική Διατριβή, «Οι   απαρχές της ελληνικής γεωμυθολογίας μέσα από τις κοσμογονίες , τις θεογονίες και τον κύκλο του Ηρακλή»



http://www.tsinikopoulos.org/el/%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BF-%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BA%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B1%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%84%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B1%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BA%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BB%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%85%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%83%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BC%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%8C%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%82-%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%84%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BF%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%85-%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BD%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%8E%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B5-%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BA%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B1%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B9-%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BF%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B9-%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B5%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%81%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BC%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B7%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BD%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B5%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%AF%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%B5%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%82-%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%84%C3%83%C2%8E%C3%82%C2%BF%C3%83%C2%8F%C3%82%C2%85








BINTEO
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες ,