Ευαισθητοποίηση για το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων
Πλουσία Καλαϊτζάκη, Ευάγγελος Δερμιτζάκης, Μαρία Ψυχογιού
(ΠΕ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ - sia.kalaitzaki@gmail.com, ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - evangelosderm@gmail.com ΠΕ70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ - marypsih@gmail.com
Νηπιαγωγείο Μυρτιάς & Δημοτικό Σχολείο Μυρτιάς
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η εισήγησή μας αναφέρεται στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής αγωγής “Αδέσποτα, οι φίλοι που εγκαταλείψαμε”, το οποίο υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-2015. Το πρόγραμμα αυτό είχε διάρκεια 5 μηνών και έγινε με συνεργασία του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Μυρτιάς. Συμμετείχαν συνολικά 45 μαθητές υπό την καθοδήγηση 3 εκπαιδευτικών.
Το πρόγραμμα αυτό έχει σαν βασική θεματολογία του το φυσικό περιβάλλον και τα κατοικίδια ζώα και κυρίως πώς και για ποιο λόγο τα ζώα αυτά βρίσκονται εγκαταλελειμμένα στους δρόμους.
Νηπιαγωγείο Μυρτιάς &Δημοτικό Σχολείο Μυρτιάς from Stela Kostaki
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
Ζώα, αδέσποτα ζώα, συμβίωση, ευαισθητοποίηση, φροντίδα - αγάπη, εγκατάλειψη, στείρωση, πρόληψη.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα τελευταία χρόνια έχοντας παρατηρήσει την αύξηση των αδέσποτων ζώων στους δρόμους και τα σοκάκια του χωριού μας, τη Μυρτιά, προβληματιστήκαμε αρκετά και έτσι αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με τους μαθητές μας, όλων των ηλικιών, μικρούς και μεγάλους, ένα “ταξίδι” για να γνωρίσουμε καλύτερα αυτούς τους φίλους που βρίσκονται γύρω μας.
Έτσι μέσα από το πρόγραμμα “Αδέσποτα, οι φίλοι που εγκαταλείψαμε” δόθηκε η δυνατότητα στα 45 παιδιά, Νηπιαγωγείου και Δημοτικού που συμμετείχαν, να γνωρίσουν καλύτερα τα ζώα. Καλλιεργήθηκαν αισθήματα αγάπης και φιλίας, οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν και ευαισθητοποίησαν τους γονείς και την τοπική κοινωνία για το θέμα των αδέσποτων. Προβληματίστηκαν αλλά και προβλημάτισαν τις αρμόδιες αρχές για τα μέτρα που θα πρέπει μα ληφθούν για να μειωθεί ο αριθμός των αδέσποτων ζώων.
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Κατά τη διάρκεια του προγράμματός μας αναφερθήκαμε στα εξής υποθέματα:
- Οι σκύλοι και οι γάτες, Περιγραφή ζώων
- Η συμβίωση αυτών των ζώων με τον άνθρωπο
- Ο σκύλος ως κατοικίδιο και αδέσποτο στις ανθρώπινες κοινωνίες
- Ιστορική αναδρομή, Τα ζώα σε αρχαίους πολιτισμούς
- Τα ζώα και η ιατρική
- Τα ζώα και η Ψυχοθεραπεία
- Τα ζώα στη λογοτεχνία και σε όψεις του πολιτισμού (κινηματογράφος)
- Το πρόβλημα των αδέσποτων - Νομοθεσία, δράσεις
Οι στόχοι μας όσον αφορά τόσο το γνωστικό αντικείμενο, όσο και τη μαθησιακή διαδικασία είναι οι εξής:
- Να γνωρίσουν οι μαθητές καλύτερα το σκύλο και τη γάτα
- Να κατανοήσουν οι μαθητές τη διαχρονική ανάγκη συμβίωσης με ζώα
- Να καλλιεργηθούν αισθήματα αγάπης προς τα ζώα
- Να ανταλλάξουν συναισθήματα
- Να καλλιεργηθεί η φιλία, η εμπιστοσύνη και η συνεργασία
- Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές, οι γονείς αλλά και η τοπική κοινωνία
- Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τις αιτίες που προκαλούν το πρόβλημα
- Να προτείνουν τρόπους επίλυσης του προβλήματος με τα αδέσποτα
- Να αναπτύξουν τις κοινωνικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες.
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Το πρόγραμμα είναι απόλυτα συμβατό με το Α.Π.Σ και το Δ.Ε.Π.Π.Σ και οι δραστηριότητες του σχετίζονται με τις εξής γνωστικές περιοχές: Γλώσσα, Μελέτη Περιβάλλοντος, Μαθηματικά, Μουσική, Εικαστικές Τέχνες, Δημιουργία και Έκφραση, χρήση ΤΠΕ, οι οποίες συμβάλλουν στην ολόπλευρη σωματική, νοητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Το μαθησιακό περιβάλλον είναι κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να προωθεί τη συνεργασία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ Η αφόρμηση για την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν η ύπαρξη αδέσποτων ζώων καθημερινά έξω από το σχολείο μας και με εμφανές το ενδιαφέρον των παιδιών, ξεκίνησε μια διδακτική παρέμβαση για το θέμα των αδέσποτων. Κύριο μέλημα μας ήταν τα παιδιά αλλά και η κοινωνία να ευαισθητοποιηθούν, να καλλιεργήσουν αισθήματα φιλίας και εμπιστοσύνης για τα ζώα, να μάθουν με πιο τρόπο επιβιώνουν και πώς μπορούμε εμείς να τα βοηθήσουμε και να τα προστατεύσουμε.
Δραστηριότητες
1.Γνωριμία με τα ζώα και κυρίως με τα αδέσποτα (σκύλος-γάτα). Μιλήσαμε αναλυτικά για το σκύλο και τη γάτα, περιγράψαμε τα χαρακτηριστικά τους, είδαμε σχετικές εικόνες και αναλύσαμε τη διαφορά μεταξύ αδέσποτου και δεσποζόμενου ζώου. Ακούσαμε τραγούδια όπως ”Οι δύο φίλοι”, ”Έχω ένα σκύλο και μια γάτα” διαβάσαμε σχετικά βιβλία: ”Τα αδέσποτα”, ”Ο αδέσποτος Κώστας”, ”Ξουτ”, ”Rex, εγώ ένα αδέσποτο”και είδαμε videos σχετικά με το θέμα μας:”Αφιέρωμα στα αδέσποτα ζώα””Εκδόσεις Διάπλαση-Η Πιπίτσα προστατεύει τα αδέσποτα”κ.α.λ.
Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να πουν αυθόρμητα τις ιδέες και τους προβληματισμούς τους.
2.Περίπατος στους δρόμους του χωριού. Παρατήρηση-Περιγραφή-Φωτογράφιση ζώων. Αποφασίζουμε να περπατήσουμε στους δρόμους του χωριού και να δούμε αν υπάρχουν σε αυτούς αδέσποτα. Καθώς προχωράμε ανακαλύπτουμε ότι πολλά ζώα τριγυρνούν μόνα και βρώμικα και κυρίως σκυλιά, μικρά και μεγάλα. Σ’ ένα ερειπωμένο σπίτι τρομαγμένα μας κοιτούν σχεδόν δέκα νεογέννητα κουταβάκια. Τα παιδιά λυπούνται αλλά και θυμώνουν ταυτόχρονα. Φωτογραφίζουν τα κουταβάκια και όποια άλλα αδέσποτα συναντάμε στον περίπατο μας. Επιστρέφοντας στο σχολείο εκείνο που παρατηρεί κάποιος είναι αγέλαστα και απογοητευμένα προσωπάκια...Το συμπέρασμα είναι ότι στο χωριό μας ζουν πολλά αδέσποτα ζώα, σχεδόν σε όλες τις γειτονιές και τα οποία αναζητούν τρόπους επιβίωσης.
3.Επίσκεψη στο Δημαρχείο και συνέντευξη από το Δήμαρχο Αρχανών-Αστερουσίων Μέσα του Μάρτη και μετά από το συμπέρασμα ότι το θέμα των αδέσποτων είναι σοβαρό και επίκαιρο έχουμε την ιδέα να επισκεφτούμε το Δήμαρχο και να του εκθέσουμε το πρόβλημα που πλήττει το χωριό μας αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Ένα χαρτί του μέτρου τοποθετείται στο πάτωμα και τα παιδιά ξεκινούν να ζωγραφίζουν και να γράφουν συνθήματα για τα ζώα με πάθος και ενθουσιασμό. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: ”Τα ζώα δεν είναι σκουπίδια”, ”Αγαπάτε τα ζώα” ,”Νερό και φαγητό για τα ζώα”... Η ημέρα της επίσκεψης έχει φτάσει και ξεκινάμε έχοντας μαζί μας εκτός από το πανό με τα συνθήματα, ένα πρωτότυπο δώρο για το Δήμαρχο. Τα παιδιά, φτάνοντας, ξεσηκώνουν το Δημαρχείο φωνάζοντας τα συνθήματα τους και προκαλώντας έτσι το ενδιαφέρον των υπαλλήλων αλλά και των πολιτών που βρίσκονται εκεί. Ο Δήμαρχος μας υποδέχεται εγκάρδια και ακούει με προσοχή όλες τις ερωτήσεις που έχουν ετοιμάσει γι αυτόν οι μικροί μαθητές. Αιτήματα μας είναι: η καταγραφή των αδέσποτων που υπάρχουν στην περιοχή, ο εμβολιασμός τους, η στείρωση τους και αν είναι εφικτό η δημιουργία περιφραγμένου χώρου όπου θα τους παρέχεται η κατάλληλη τροφή. Υπόσχεται να συμβάλλει με όλες του τις δυνάμεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος και με έκπληξη παραλαμβάνει το πρωτότυπο δώρο του που δεν είναι άλλο από ένα μικρό αδέσποτο σκυλάκι.
4.Επίσκεψη στο Κυνοκομείο Ηρακλείου και σε κτηνιατρική κλινική
Σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων οργανώνουμε επίσκεψη στο κυνοκομείο Ηρακλείου αλλά και σε κτηνιατρείο. Όταν φτάνουμε στις εγκαταστάσεις του κυνοκομείου εθελοντές μας ξεναγούν και μας αναφέρουν την ιστορία του κάθε αδέσποτου που φιλοξενείται εκεί. Οι μαθητές παρατηρούν και φωτογραφίζουν τα αδέσποτα. Στο χώρο του κυνοκομείου τα αδέσποτα ζώα δέχονται την φροντίδα των υπεύθυνων αλλά και των εθελοντών που τα ταϊζουν, τους προσφέρουν φαγητό και νερό και επιμελούνται την υγιεινή αλλά την ιατρική τους περίθαλψη.
Μετά την αναχώρηση μας από το κυνοκομείο και τα συναισθήματα χαράς που μας πλημμύρισαν σειρά έχει η επίσκεψη μας σε κτηνιατρική κλινική. Ο πρόεδρος των κτηνιάτρων μας καλωσορίζει και μαζί του έχουμε μια εποικοδομητική συζήτηση για το θέμα που τόσο καιρό μας απασχολεί. Συγχαίρει τα παιδιά για τον αγώνα που δίνουν και για την αγάπη που τρέφουν για τα ζώα και απαντά πρόθυμα σε όλα τα ερωτήματά τους. Μαζί μας έχουμε φέρει κι ένα μικρό αδέσποτο σκυλάκι που έχει ένα τραύμα στο πόδι του. Ο κτηνίατρος φροντίζει το τραύμα του ζώου και τα παιδιά παρατηρούν τις κινήσεις του με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο τέλος της επίσκεψης ο ιατρός μοιράζει σε όλους μας φυλλάδια περί νομοθεσίας των αδέσποτων και τα οποία θα διαβάσουμε και θα συζητήσουμε στην τάξη μας.
5.Δραστηριότητες εντός του σχολικού χώρου(Εικαστικές Τέχνες,Δημιουργία και Έκφραση,ΤΠΕ)
Τα παιδιά δημιούργησαν ένα πανό γράφοντας πολλά συνθήματα για τα αδέσποτα με πινέλα και τέμπερες. Ζωγράφισαν,επίσης,ζωάκια σε κόλλες Α4 και τις εκθέσαμε στις τάξεις μας. Σε χαρτόνια κάνσον έγραψαν μηνύματα σχετικά με τα αδέσποτα τα οποία θα παρουσιάσουν στη γιορτή για τη λήξη του σχολικού έτους.
Επίσης εκφράστηκαν δημιουργικά μιμούμενα την κίνηση και τη φωνή των ζώων και δραματοποιώντας παραμύθια που διαβάσαμε.
Σημαντική ήταν και η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα παιδιά αναζήτησαν εικόνες στο διαδίκτυο,πληροφορίες στην ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια καθώς και τραγούδια και βίντεο στο youtube. Δημιούργησαν και ένα ψηφιακό βιβλίο με τίτλο”Αδέσποτα,οι φίλοι που εγκαταλείψαμε” χρησιμοποιώντας τη διαδικτυακή εφαρμογή story bird.
Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των ΤΠΕ τείνουν να μεγιστοποιούν τα οφέλη της τεχνολογίας στη σχολική τάξη όταν συνδυάζουν:ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες,αλληλεπίδραση των μαθητών με τις πηγές,αυτενέργεια των μαθητών στην πορεία του μαθήματος,σύνδεση με την καθημερινή ζωή και διαθεματικότητα.
6.Επίσκεψη μελών από τη φιλοζωική οργάνωση ΖΩΦΟΡΟΣ
Μέσα Μαϊου το σχολείο μας επισκέφτηκαν μέλη φιλοζωικής οργάνωσης. Μας μίλησαν για τα αδέσποτα και απάντησαν σε ερωτήσεις των μαθητών. Παρακολουθήσαμε βίντεο σχετικά με την επιβίωση των αδέσποτων και κάθε παιδί πρότεινε λύσεις για την προστασία τους. Σ το τέλος οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και ζωγράφισαν ένα αδέσποτο ζώο(σκύλο ή γάτα) γράφοντας και κάποια μηνύματα σε χαρτί του μέτρου. Τις ομαδικές εργασίες τις εκθέσαμε στην τάξη μας. Τα παιδιά μέσα από τις συγκεκριμένες δραστηριότητες ευαισθητοποιήθηκαν ιδιαίτερα και παράλληλα εκφράστηκαν δημιουργικά.
7.Οργάνωση σχολικής γιορτής με θέμα “Αδέσποτα, οι φίλοι που εγκαταλείψαμε”
Στις 13 Ιουνίου 2015 το σχολείο μας πρόκειται να πραγματοποιήσει μια γιορτή όπου θα παρουσιάσουμε στο κοινό την προσπάθεια που κάναμε και που θα συνεχίσουμε να κάνουμε για την αντιμετώπιση του θέματος . Θα προβληθούν οι δράσεις μας και θα μιλήσουν για το πρόβλημα ειδικοί, ψυχολόγοι και κτηνίατροι. Τα παιδιά θα συμμετέχουν παρουσιάζοντας θεατρικά δρώμενα. Συγκεκριμένα τα παιδιά του Δημοτικού σχολείου θα εκφωνήσουν συγκινητικούς μονoλόγους.
Οι τίτλοι των μονολόγων είναι οι εξής:
- Όλιβερ. Ένας μικρός ήρωας της ζωής που ψάχνει το δικό του σπίτι.
- Η ιστορία ενός αδέσποτου σκύλου.
- Τζόνι,ο σκύλος του κυρ Λάμπρου.
- Επιστολή σ’ ένα δολοφόνο
- Έλα παλιόσκυλο.
- Γράμμα στο Θεό.
- Οι καλές νεράιδες και τα αδέσποτα.
- Η ιστορία του Μάρκου.
- Η ιστορία της Έιμι.
- Η ιστoρία της Lady.
- Η ιστορία της Λίας.
Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου θα αναπαραστήσουν τα αδέσποτα σκυλιά που αγανακτισμένα φωνάζουν συνθήματα του τύπου: “Πονάω όπως κι εσύ,πεινάω όπως κι εσύ, διψάω όπως κι εσύ. Βοήθησε με”,”Υιοθέτησε με! Θα σ’ αγαπώ μέχρι τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς μου”,”Ζητάω ένα ζεστό σπίτι και μια τρυφερή αγκαλιά,θα μου τα δώσεις;”κ.α.λ. Στη συνέχεια θα πουν ομαδικά ένα τραγούδι με τίτλο: “O σκύλος”(mazoo and the zoo).
Έτσι θα αποχαιρετήσουμε τη τρέχουσα σχολική χρονιά με την ελπίδα οι άνθρωποι να χαρίσουν ζωή στα αδέσποτα και να μη τα αφήσουν να πεθάνουν αβοήθητα. Κι αφού εκείνα δε μπορούν να μιλήσουν ας γίνουμε εμείς οι φωνές τους: Βοηθήστε,σώστε, υιοθετήστε ένα αδέσποτο!!!
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Το πρόγραμμα κέρδισε από τη πρώτη μέρα της υλοποίησης του το ενδιαφέρον των μαθητών οι οποίοι ανταποκρίθηκαν σε όλες τις δράσεις με υπευθυνότητα και ενθουσιασμό. Καταφέραμε να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά,τους γονείς αλλά και την τοπική κοινωνία. Οι μαθητές καθιέρωσαν ως στάση ζωής την φροντίδα και την προστασία των αδέσποτων ζώων και μεταδίδουν πλέον τις γνώσεις τους και στους υπόλοιπους κατοίκους του χωριού. Φαγητό και νερό δε λείπει από κανένα σχεδόν ζώο μέχρι η πολιτεία και οι αρμόδιες αρχές να εφαρμόσουν πιο δραστικά μέτρα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
- Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων Δημοτικού Σχολείου & Νηπιαγωγείου Μυρτιάς
- Δήμαρχο Αρχανών Αστερουσίων κ.Μανόλη Κοκοσάλη
- Κυνοκομείο Ηρακλείου
- Πρόεδρο Κτηνιατρικού Συλλόγου κ.Πιπεράκη Γιώργο
- Ζωόφιλη Δράση
- Δήμο Ηρακλείου
