Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ και τα ελληνικά αδελφάκια τους

Μελέτη γερμανικών παραμυθιών παράλληλα με ελληνικά παραδοσιακά παραμύθια

Μαρία Κατσιδονιώτη,  Μαρία - Νεκταρία Κονσολάκη
(ΠΕ07 ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ - mkatsidonioti1@gmail.com, ΠΕ 19-20 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ - mariakonsolak@gmail.com)
12ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου  

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο πλαίσιο του προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ηρακλείου με τίτλο “Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ και τα ελληνικά αδελφάκια τους” και σε συνεργασία με το Δίκτυο Grimm Ηρακλείου οι μαθητές μέσα από δράσεις μελετούν τη βιογραφία, τα ταξίδια αλλά κυρίως τα πιο γνωστά έργα – δημιουργήματα των αδελφών Γκριμ, με στόχο την αποκόμιση γνώσεων και τη διαμόρφωση πολυπολιτισμικής συνείδησης.
Πρωτοτυπούν, δημιουργώντας τα δικά τους διαδικτυακά ψηφιακά παραμύθια - ιστορίες, βασιζόμενοι στις γνώσεις που απόκτησαν στα πλαίσια των δράσεων. Χρησιμοποιούν Web 2.0 εργαλείο για την συνεργατική συγγραφή των κειμένων τους.
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-2015 και σε αυτό συμμετείχαν τα δύο τμήματα της ΣΤ’ τάξης του σχολείου, σύνολο 26 μαθητές.


τα παραμύθια των αδελφών γκριμ και τα ελληνικά αδελφάκια τους from mkonso



ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ  

Φεστιβάλ γερμανικού κινηματογράφου, διαδίκτυο - μελέτη παραμυθιών, δημιουργική σκέψη και γραφή, ομαδοσυνεργατικότητα,  ψηφιακό παραμύθι

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«Ίσως έχει έρθει ο καιρός για την συλλογή αυτών των παραμυθιών, διότι αυτοί που θα μπορούσαν να τα διασώσουν γίνονται όλο και λιγότεροι...» έγραψαν οι αδελφοί Γκριμ στον πρόλογο της συλλογής «Παραμύθια για τα παιδιά και την οικογένεια». Με αφορμή το γεγονός ότι πρόσφατα συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την πρώτη έκδοση των παραμυθιών των αδελφών Γκριμ και ότι το φετινό φεστιβάλ γερμανικού κινηματογράφου στο Ηράκλειο ήταν αφιερωμένο στα παραμύθια των αδελφών Γκριμ αποφασίσαμε να ασχοληθούμε την τρέχουσα σχολική χρονιά με αυτό το θέμα φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με δυο πολύ σημαντικές μορφές της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και γλωσσολογίας, αναλύοντας ταυτόχρονα και τη σημαντική γλωσσική, παιδαγωγική και εκπαιδευτική αξία του παραμυθιού.
Με τη βοήθεια των ΤΠΕ αναλύουν τους τίτλους, την πλοκή, τις φιγούρες και την εικονογράφηση των γερμανικών αυτών παραμυθιών καταφέρνοντας παράλληλα να αντλήσουν πολιτιστικά στοιχεία για τη χώρα των δημιουργών. Συγκρίνουν τα στοιχεία που αντλούν με αντίστοιχα στοιχεία ελληνικών παραμυθιών εμπλουτίζοντας αντίστοιχα τις γνώσεις τους για τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της χώρας μας. Δημιουργούν το δικό τους ψηφιακό παραμύθι.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού και του φεστιβάλ κινηματογράφου οι μαθητές παρακολούθησαν ταινία (Οι Μουσικοί της Βρέμης) των αδελφών Γκριμ στο θεατρικό σταθμό Ηρακλείου.
Ευνοείται η ομαδοσυνεργατικότητα και η διαθεματικότητα καθώς οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες αναλαμβάνοντας ρόλους τόσο στην έρευνα όσο και στη δημιουργία - παραγωγή (ευρηματικότητα, αφήγηση, ψηφιοποίηση) και οι δράσεις έγιναν στα πλαίσια των μαθημάτων Γερμανικά και ΤΠΕ.


ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εντάσσεται στα προγράμματα Πολιτιστικών θεμάτων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με βάση συγκεκριμένες αρχές των  Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών των ΤΠΕ και της διδασκαλίας της Γερμανικής Γλώσσας στα δημοτικά.
Βασική αρχή του αναλυτικού προγράμματος σπουδών της διδασκαλίας β΄ξένης γλώσσας είναι η διαμόρφωση πολυπολιτισμικής συνείδησης. Μέσω των παραμυθιών δίνεται η δυνατότητα και η αφορμή στα παιδιά και στον εκπαιδευτικό να έρθουν με ευχάριστο και παιγνιώδη τρόπο σε επαφή με το γερμανόφωνο πολιτισμό και να αντλήσουν στοιχεία μέσα από τις λαϊκές αφηγήσεις και τους μύθους. Παράλληλα μαθαίνουν να κατανοούν και να σέβονται το διαφορετικό.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η μελέτη του χάρτη της Γερμανίας και των γειτονικών χωρών, καθώς τα παιδιά τον μελέτησαν ακολουθώντας τα χνάρια των αδελφών Γκριμ και εξοικειώθηκαν με συγκεκριμένες μεθόδους εργασίας και στρατηγικές μάθησης.
Στη δημιουργία πολυπολιτισμικής συνείδησης συμβάλλει η αφήγηση και τα παιχνίδια  ρόλων μέσα από εικόνες.
Αναφορικά με το γραπτό λόγο το αναλυτικό πρόγραμμα προβλέπει τη σωστή ανάγνωση απλών κειμένων και την κατανόηση εικονογραφημένων κειμένων. Επίσης προβλέπει τη δημιουργία κολλάζ, αντιγραφή λέξεων σε χαρτάκια, την παραγωγή απλών γραπτών κειμένων, όπως λεζάντες σε εικόνες και την κατανόηση κειμένου μέσω παντομιμικής αναπαράστασης περιεχομένου.
Σημαντικές είναι και οι μορφές εργασίας με τις οποίες μαθαίνουν να δουλεύουν τα παιδιά. Η εξοικείωση με την  ατομική εργασία, την κατά ζεύγη και σε ομάδες είναι χρήσιμο εργαλείο τόσο στο σχολείο όσο και σε άλλους τομείς της ζωής τους.
Στόχο αποτελεί βέβαια και η ανάπτυξη θέλησης για οικειοθελή ανάγνωση γερμανόγλωσσων κειμένων.
Η συνεχής αύξηση της χρήσης των υπολογιστικών και δικτυακών τεχνολογιών θέτει πολύ σηµαντικά ζητήµατα που σχετίζονται µε το καθεστώς της οργάνωσης και διαχείρισης της πληροφορίας, της διαµεσολάβησης των ψηφιακών τρόπων µετάδοσης της γνώσης, της οργάνωσης και του καταµερισµού της εργασίας, της επικοινωνίας από απόσταση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε τη συνεχή αύξηση του όγκου των γνώσεων και τη γρήγορη παλαίωσή τους, αναπόφευκτα οδηγεί στην αντίληψη ότι κάθε νέος, στο πλαίσιο της γενικής του εκπαίδευσης, πρέπει να αποκτήσει βασικές γνώσεις αλλά και δεξιότητες στη χρήση των τεχνολογιών αυτών καθώς και τις απαραίτητες κριτικές και κοινωνικές δεξιότητες για την κατανόηση των πραγµάτων που συµβαίνουν γύρω του. Απαραίτητη λοιπόν είναι η διδασκαλία των ΤΠΕ από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου.
Μέσα λοιπόν από την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος και σύμφωνα με τα  πλαίσια του αναλυτικού προγράμματος σπουδών των ΤΠΕ, οι μαθητές έρχονται σε επαφή µε τις διάφορες χρήσεις του υπολογιστή ως εργαλείο επικοινωνίας και αναζήτησης - ανακάλυψης πληροφοριών, ως εργαλείο δηµιουργίας, έκφρασης και ανάπτυξης της σκέψης και  εξοικειώνονται µε αυτά. Κατακτούν τις έννοιες της ενημέρωσης και της πλοήγησης. Χρησιµοποιούν το λογισµικό εφαρµογών (επεξεργασία κειµένου, λογισµικό πλοήγησης στο ∆ιαδίκτυο κλπ.), δημιουργούν και αναπτύσσουν δραστηριότητες στο πλαίσιο οµαδικών - συνθετικών εργασιών. Όλα αυτά επιτυγχάνονται με τις δράσεις που περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ

Οι αδελφοί Γιάκομπ (Jacob Ludwig Carl Grimm) και Βίλχελμ Καρλ Γκριμ (Wilhelm Carl Grimm) ήταν δύο ιδιαίτερα δημοφιλείς συλλέκτες παραδοσιακών παραμυθιών που γεννήθηκαν στο Χάναου της Γερμανίας.
Τελείωσαν το Γυμνάσιο στο Κάσσελ και μετά σπούδασαν νομικά στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ. Αφού εργάστηκαν ένα διάστημα ως βιβλιοθηκάριοι στο Κάσσελ προσελήφθησαν ως καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν.
Η επιστημονική τους κατάρτιση συνοδευόταν από υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης. Στις επιστολές και στα επιστημονικά άρθρα τους, τους απασχολούσε η συγκρότηση και το μέλλον των γερμανικών λαών. Συνέδεαν τις έννοιες Έθνος και Λαός με τη γλώσσα και την κουλτούρα και  έθεσαν αξιώσεις για τον ορισμό νέων συνόρων. Η δράση τους πηγάζει από το δίκαιο και το δικαίωμα για γνώση και συνείδηση. Υποστήριζαν ότι η πολιτική πρέπει να προσαρμόζεται στο δίκαιο και σε καμία περίπτωση το αντίθετο δηλαδή το δίκαιο να προσαρμόζεται στην πολιτική. Το 1837 απολύθηκαν από το πανεπιστήμιο επειδή διαμαρτυρήθηκαν μαζί με άλλους πέντε συναδέλφους τους κατά του βασιλιά Ερνέστου Αυγούστου Α΄, για την απόφασή του να καταργήσει το φιλελεύθερο σύνταγμα του βασιλείου του Ανόβερου. Η ομάδα των επτά, αυτών διαδηλωτών έγινε γνωστή ως "οι επτά του Γκέτινγκεν" (Göttinger Sieben).
Ο Βίλχελμ Καρλ Γκριμ πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου του 1859, ενώ ο αδελφός του Γιάκομπ στις 20 Σεπτεμβρίου του 1863 στο Βερολίνο. Και οι δύο είναι θαμμένοι στο κοιμητήριο του Αγίου Ματθαίου στο Βερολίνο.
Οι Γκριμ ήταν συγγραφείς και συλλέκτες παραδοσιακών παραμυθιών, στα οποία ο Βίλχελμ Καρλ Γκριμ έδωσε λογοτεχνική μορφή και τα προσάρμοσε για παιδιά. Άρχισαν να συλλέγουν παραμύθια γύρω στο 1807. Τον πρώτο τόμο παραμυθιών τον εξέδωσαν το 1812. Ο τόμος, υπό το όνομα "Kinder - und Hausmärchen" ("Παιδικά και Οικογενειακά Παραμύθια"), περιείχε 86 ιστορίες. Ακολούθησαν άλλες 70 ιστορίες σε ένα δεύτερο τόμο, που εκδόθηκε το 1814. Μέχρι το 1857 επτά εκδόσεις των παραμυθιών είχαν εκδοθεί και περιείχαν συνολικά 211 παραμύθια. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν γνωστά παραμύθια όπως η Κοκκινοσκουφίτσα, Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι, Ο Βασιλιάς Βάτραχος, ο Κουτσοκαλιγέρης, Χάνσελ και Γκρέτελ, Ραπουνζέλ, Ο γενναίος ραφτάκος, Η Ωραία Κοιμωμένη, Σταχτοπούτα, Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια, Αδελφός και Αδελφή, οι Μουσικοί της Βρέμης και άλλα. Πίστευαν πως τα παραμύθια είχαν κοινή ρίζα και μετακινούνταν μαζί με τα ινδοευρωπαϊκά φύλα, κάτι που περιέγραφαν στην εισαγωγή του έργου τους. Ακόμα, επέλεξαν 50 από αυτά και δημιούργησαν μία έκδοση αποκλειστικά για παιδιά με το όνομα "Kleine Ausgabe" ("Μικρή έκδοση").
Μεταξύ του 1816 και του 1818 εξέδωσαν δύο τόμους με γερμανικούς θρύλους με τίτλο "Deutsche Sagen" ("Γερμανικοί μύθοι"), που περιείχε 585 ιστορίες γραμμένες με χρονολογική σειρά.
Την εποχή που δούλευαν στο Κάσσελ ο Γιάκομπ Γκριμ συνέγραψε την "Deutsche Grammatik" ("Γερμανική Γραμματική"), έργο που ασχολούνταν περισσότερο με την ιστορική εξέλιξη των γερμανικών γλωσσών. Το 1822 διατύπωσε, επιστημονικά, τη σειρά των μεταβολών των πρωτοϊνδοευρωπαϊκών κλειστών συμφώνων στην Πρωτογερμανική (ή Τευτονική) γλώσσα, η οποία αποτελεί τον κοινό πρόγονο όλων των γερμανικών γλωσσών. Οι κανόνες αυτοί ονομάστηκαν Νόμος του Γκριμ. Οι αδελφοί Γκριμ εργάστηκαν επίσης πάνω στο λεξικό της Γερμανικής Γλώσσας, "Deutsches Wörterbuch".
Προς τιμήν τους υπάρχουν πολλά μνημεία σε διάφορα μέρη της Γερμανίας, ενώ στο Kassel υπάρχει το ομώνυμο Μουσείο Αδελφών Grimm. Επιπλέον πλατείες, οδοί αλλά και σχολεία της Γερμανίας φέρουν το όνομά τους τιμώντας τους με αυτό τον τρόπο για τη συμβολή τους -με πολλούς τρόπους- στη διαμόρφωση της σύγχρονης Γερμανίας.
Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ  ΑΞΙΑ ΤΟΥ  ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
Το παραμύθι, ως ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος, έχει τις ρίζες του στα βάθη της ιστορίας της ανθρωπότητας, καθώς το συναντάμε ακόμα και στις πρωτόγονες κοινωνίες.
Σχετικά με την παιδαγωγική αξία του παραμυθού έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς πολλές και αντικρουόμενες απόψεις. Ορισμένοι, όπως ο Rousseau, θεώρησαν πως το παραμύθι, καθώς εισάγει το παιδί στον κόσμο της φαντασίας, στέκεται εμπόδιο στην ανάπτυξη θετικής σκέψης.
Άλλοι ερευνητές όμως, όπως ο  Freud, ο Bettelheim και η Rosemblat θεωρούν πως το παραμύθι συμβάλλει στην ψυχική ισορροπία του παιδιού και το βοηθά να αναζητά, να προβληματίζεται και τελικά να αποκτά μια σωστή φιλοσοφία ζωής. Καταλυτική όμως στο ζήτημα αυτό θεωρείται η άποψη του Piaget ο οποίος, μετά από μακροχρόνιες έρευνες, υποστηρίζει ανεπιφύλακτα την παιδαγωγική αξία του παραμυθού, καθώς αυτό συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στη νοητική ανάπτυξη του παιδιού.
Έτσι, η Παιδαγωγική σήμερα αναγνωρίζει ανεπιφύλακτα το σπουδαίο παιδαγωγικό ρόλο του παραμυθού και το θεωρεί βασικό μέρος της προσχολικής και πρωτοσχολικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το παιδί ψυχαγωγείται με το παραμύθι στις ώρες που βρίσκεται στο σπίτι, στις συντροφιές του, στο σχολείο και φαίνεται να μαγεύεται, καθώς ακούει τα κατορθώματα των ηρώων.
Το παραμύθι φαίνεται να ανταποκρίνεται περισσότερο από κάθε άλλο λογοτεχνικό είδος στην ανάγκη που έχει το παιδί να ακούει κάτι που θα το διασκεδάζει και θα του προκαλεί την περιέργεια. Κάτι που θα διεγείρει τη φαντασία του, θα ξεδιαλύνει τα συναισθήματά του, θα εναρμονίζεται με τις αγωνίες και τις φιλοδοξίες του και ταυτόχρονα θα προτείνει λύσεις στα προβλήματα που το απασχολούν.
Την παιδαγωγική αξία του παραμυθιού εντοπίζει κανείς εύκολα στο γνώριμο, και σχεδόν μόνιμο, μοτίβο της πάλης μεταξύ του «καλού» και του «κακού». Μέσα απ’ αυτή την πάλη, που μια κοινά αποδεκτή ηθική θέλει στο τέλος να νικά πάντα το καλό, έρχεται στο φως η αλήθεια και δείχνει στο παιδί, πως αν ένα άτομο μείνει αφοσιωμένο στις αξίες που έχει διαλέξει και πιστεύει, τότε αργά ή γρήγορα θα επικρατήσει στον αγώνα της ζωής. Έτσι, το παιδί συνειδητοποιεί από νωρίς, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, πως ο ευγενικός στο τέλος θα ανταμειφθεί, ο δολοπλόκος θα ξεσκεπαστεί και το δίκαιο θα επικρατήσει. (http://users.sch.gr/elisavettar/?p=149)

ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Σκοπός της υλοποίησης του προγράμματος αυτού είναι η γνωριμία των μαθητών με τους αδελφούς Γκριμ, το έργο τους και την σχέση τους με πολλά από τα παραμύθια με τα οποία γαλουχήθηκαν μεγαλώνοντας.  Όλα αυτά  μέσα από μια σειρά δράσεων που ευνοούν την παιγνιώδη απόκτηση γνώσεων και την εξοικείωση με τη χρήση ΤΠΕ.

ΣΤΟΧΟΙ

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
  • Γνωριμία με τις ιστορικές προσωπικότητες των αδελφών Γκριμ (ιστορικά στοιχεία, ταξίδια)
  • Γνωριμία με το χάρτη της Γερμανίας, εντοπισμός σημαντικών γερμανικών πόλεων
  • Συλλογή πληροφοριών για γερμανικές πόλεις - σταθμούς της διαδρομής των αδελφών Γκριμ
  • Ανάλυση και μελέτη  γερμανικών και ελληνικών παραμυθιών (πλοκή, φιγούρες, δομή)
  • Επαφή με την γερμανική γλώσσα και τον γερμανικό πολιτισμό
  • Εξοικείωση με τη χρήση του διαδικτύου και των μηχανών αναζήτησης
  • Εξοικείωση με τον κειμενογράφο
  • Γνωριμία με χρήση web 2.0 εργαλείων και συγκεκριμένα με το Titanpad
  • Γνωριμία με την διαδικτυακή επικοινωνία και τη συνεργατική συγγραφή κειμένων
  • Γνωριμία με λογισμικό δημιουργίας ψηφιακών παραμυθιών - ιστοριών (storyjumper)
Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
  • Ανάπτυξη προφορικού και βελτίωση γραπτού λόγου
  • Ανάπτυξη κριτικής σκέψης και νοηματικής επεξεργασίας κειμένου
  • Χαρακτηρισμός προσώπων και καταστάσεων
  • Δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας
  • Σεβασμός στην άποψη του άλλου και στις αρχές του διαλόγου
  • Ελεύθερη έκφραση και αυτενέργεια
  • Καλλιέργεια φαντασίας και αφηγηματικής ικανότητας
  • Συγγραφή  παραμυθιών
  • Μιμητική τέχνη
  • Οργάνωση και διαχείριση πληροφοριών
  • Το διαδίκτυο ως μέσο αναζήτησης  πληροφοριών και ενημέρωσης
  • Οι ΤΠΕ ως εργαλείο δημιουργίας και έκφρασης
  • Οι ΤΠΕ ως εργαλείο επικοινωνίας και συνεργασίας

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Κατά την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος ρωτήσαμε τα παιδιά αν γνωρίζουν τους αδελφούς Γκριμ και κάποια από τα παραμύθια τους (Καταιγισμός ιδεών - Brainstorming), όπου διαπιστώσαμε ότι μικρός αριθμός παιδιών είχαν ακούσει κάτι για αυτούς ή γνώριζε ότι πολλά γνωστά ελληνικά παραμύθια προέρχονται από τη συλλογή των δύο αδελφών.
Γεννήθηκε έτσι σιγά σιγά στα παιδιά η περιέργεια να μάθουν ποια είναι αυτά τα παραμύθια με τα οποία μεγάλωσαν όχι μόνο αυτά αλλά και πολλά άλλα παιδιά στο γερμανόφωνο και γενικά ευρωπαϊκό χώρο.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος τα παιδιά εργάστηκαν σε ομάδες και αναζήτησαν στο διαδίκτυο πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα. Επισκέφτηκαν συγκεκριμένους ιστότοπους σχετικούς με την Γερμανία και τους αδελφούς Γκριμ. Επίσης ασχολήθηκαν με την κατασκευή αφίσας, έπαιξαν παντομίμα, έκαναν δραματοποίηση και παιχνίδια ρόλων. Παράλληλα υπήρξε σύγκριση μεταξύ των παραμυθιών και προβληματισμός. Στο τέλος του προγράμματος τα παιδιά προχώρησαν στη συγγραφή δικών τους παραμυθιών - ιστοριών, αφού είχαν χωριστεί σε τέσσερις ομάδες. Η συγγραφή των κειμένων έγινε συνεργατικά με τη χρήση του web 2.0 εργαλείου Titanpad το οποίο επιτρέπει τη συνεργατική συγγραφή κειμένου σε πραγματικό χρόνο από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα.
Ευνοήθηκε λοιπόν η ομαδοσυνεργατικότητα και η διαθεματικότητα καθώς οι μαθητές δούλεψαν σε ομάδες αναλαμβάνοντας ρόλους τόσο στην έρευνα όσο και στη δημιουργία - παραγωγή (ευρηματικότητα, εικονογράφιση, αφήγηση, ψηφιοποίηση) στα πλαίσια των μαθημάτων  Γερμανικά και ΤΠΕ.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ

Ορμώμενοι από το σημαντικό γεγονός της συμπλήρωσης διακοσίων χρόνων από την πρώτη έκδοση της συλλογής παραμυθιών των αδελφών Grimm και των εκδηλώσεων που έλαβαν και θα λαμβάνουν χώρα σε όλη την Ευρώπη κατά τα έτη 2012-2015 ξεκίνησε με τα παιδιά η συζήτηση για τους δύο παραμυθάδες, τους οποίους λίγοι μαθητές γνώριζαν.     
Αρχικά ρωτήσαμε τα παιδιά αν γνωρίζουν κάποιο παραμύθι των Γκριμ και πήραμε μικρό αριθμό θετικών απαντήσεων. Στη συνέχεια τους ζητήθηκε να μας πουν κάποια παραμύθια που γνωρίζουν, με τα οποία έχουν μεγαλώσει. Μας είπαν λοιπόν την Κοκκινοσκουφίτσα, την Χιονάτη και τους επτά νάνους, το Βασιλιά Βάτραχο, την Ωραία Κοιμωμένη, τη Σταχτοπούτα, το Λύκο και τα επτά κατσικάκια και άλλα. Όταν τους είπαμε ότι αυτά τα παραμύθια ανήκουν στη συλλογή των αδελφών Γκριμ και ότι και άλλα παιδιά στη Γερμανία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης έχουν γαλουχηθεί με αυτά, ξαφνιάστηκαν ευχάριστα και έδειξαν ενδιαφέρον να μάθουν περισσότερα στοιχεία για την πορεία των παραμυθιών στο χώρο και στο χρόνο.

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

   Μετά από αυτήν τη διερευνητική για τον εκπαιδευτικό συζήτηση αφιερώσαμε μαζί με τα παιδιά κάποιες διδακτικές ώρες στο εργαστήρι πληροφορικής προκειμένου οι ίδιοι οι μαθητές να συλλέξουν πληροφορίες, να περιπλανηθούν σε γερμανικούς και  κυρίως ελληνικούς  ιστότοπους και να δημιουργηθούν με αυτόν τον τρόπο κίνητρα και ερεθίσματα για την περαιτέρω διερεύνηση του θέματος. Παράλληλα ήρθαν σε επαφή με τη γερμανική γλώσσα και το γερμανικό πολιτισμό, καθώς αυτές οι ιστοσελίδες παρέχουν πολλές πληροφορίες και ελκυστικό οπτικοακουστικό υλικό (φωτογραφίες από Γερμανία, τραγούδια και δραματοποιημένα παραμύθια).  
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
O δρόμος του παραμυθιού (της Γερμανίας) είναι μια νοητή γραμμή στο χάρτη με διάφορους προορισμούς που αφορούν τι άλλο; Τα παραμύθια και τους αδελφούς Γκριμ. Κύριοι σταθμοί είναι πόλεις και χωριά της Κεντρικής και βόρειας Γερμανίας όπου έζησαν και εργάστηκαν οι αδελφοί Γκριμ, αλλά επίσης μέρη όπου εκτυλίσσονται υποθετικά οι θρύλοι που αποτέλεσαν βάση για τα κλασικά παραμύθια τους. Ο δρόμος ιδρύθηκε το 1975 μέσω μιας συνεργασίας των κρατιδίων, τα οποία διασχίζει. To σχέδιο δημιουργίας αναπτύχθηκε σε πέντε βασικούς άξονες έτσι ώστε να υπάρχουν συγκεκριμένες θεματικές και να αποτελέσει έτσι μια άρτια και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα τουριστική πρόταση.
Εικόνα 1. Ο δρόμος του παραμυθιού
Σε αυτό το χάρτη περιλαμβάνονται οι σταθμοί από τους οποίους πέρασαν κατά τη διάρκεια των παιδικών τους χρόνων ή της ενήλικης ζωής τους. Δε θα μπορούσε για παράδειγμα να λείπει η γενέτειρα πόλη τους Hanau, ο σταθμός των παιδικών τους χρόνων Steinau an der Straße ή το μέρος που πήγαν σχολείο και αποφοίτησαν, το Kassel. Τα σπίτια στα οποία έμειναν φιλοξενούν σήμερα μουσεία και εκθέσεις προς τιμήν τους και η ιστορία τους αποτελεί βασική θεματική στις ξεναγήσεις στις παραπάνω πόλεις. Φυσικά περιλαμβάνονται στο δρόμο του παραμυθιού το Marburg, όπου σπούδασαν αλλά και το Göttingen,  όπου δίδαξαν ως καθηγητές πανεπιστημίου και συμμετείχαν στην ομάδα διαμαρτυρίας ενάντια του βασιλιά Ερνέστου Αυγούστου Α΄,  γνωστή  και ως "οι επτά του Γκέτινγεν" (Göttinger Sieben).
Τα παιδιά περιπλανήθηκαν διαδικτυακά σε αυτές τις πόλεις, με την δική μας καθοδήγηση και επίβλεψη, διάβασαν για την ιστορία τους και είδαν σημαντικά μνημεία. Στη συνέχεια έφτιαξαν αφίσες αναφορικά με τις πόλεις σταθμούς των αδελφών Γκριμ.
Ιδιαιτέρως βοηθητικό και κατατοπιστικό είναι και το Δίκτυο Grimm Ηρακλείου ένα blog  που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία τριών συναδέλφων καθηγητών Γερμανικής Γλώσσας. Εδώ είναι συγκεντρωμένες όλες οι βασικές πληροφορίες για τη ζωή και το έργο των Γκριμ, με πολύ ωραία βίντεο και ένα ιδιαιτέρως ελκυστικό για τα παιδιά τραγούδι. Σημαντικό είναι βέβαια και το ότι εδώ χρησιμοποιήθηκε η ελληνική γλώσσα, η οποία διευκόλυνε πολύ τα παιδιά στην κατανόηση.    
Επισκεφτήκαμε νοερά  το Ευρωπαϊκό Πάρκο (Europa Park) κοντά στη Στουτγκάρδη και συγκεκριμένα το κομμάτι του πάρκου που είναι αφιερωμένο στα παραμύθια των Γκριμ.
Οι μαθητές συνέλεξαν πληροφορίες για τη ζωή των αδελφών Grimm (http://www.grimms.de/), πληροφορήθηκαν για το μουσείο που υπάρχει στην πόλη Kassel, όπου τελείωσαν το σχολείο, και είδαν έργα και εκθέσεις που κατά καιρούς φιλοξενούνται εκεί.
Η σπουδαιότητα των δύο παραμυθάδων,φαίνεται στην ιστοσελίδα: http://www.grimm-veranstaltungen.de/,  καθώς εδώ είναι αναρτημένες όλες οι εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε όλη τη Γερμανία προς τιμήν τους. Παράλληλα εδώ αναφέρονται και άλλες σημαντικές ιστοσελίδες.
Παρακολουθήσαμε ένα  ελκυστικό βιντεάκι όπου μέσα από αυτό  παρουσιάζεται το μουσείο των Grimm στο Kassel, από την απόφαση κατασκευής του και το όνομά του μέχρι την ολοκλήρωσή του και τη λειτουργία του. (http://www.stadt-kassel.de/projekte/grimm-welt/)
Μέσα από το youtube και συγκεκριμένα από τους παρακάτω συνδέσμους,
παρακολούθησαν τα παιδιά το “Βασιλιά Βάτραχο” σε κινούμενο σχέδιο και τους “Μουσικάντηδες της Βρέμης”.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

Μετά από αυτό το ταξίδι στο διαδίκτυο οι μαθητές μας επισκέφτηκαν το θεατρικό σταθμό Ηρακλείου, για να παρακολουθήσουν σε ταινία το παραμύθι των αδελφών Γκριμ “ Οι μουσικοί της Βρέμης”, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Γερμανικού Κινηματογράφου που διοργανώνει ο Τοπικός Σύλλογος Καθηγητών Γερμανικής Γλώσσας.
Πριν από την επίσκεψη τα παιδιά είχαν προετοιμαστεί για το περιεχόμενο και τους ήρωες της ταινίας και είχαν ζωγραφίσει τους ήρωες της ταινίας, εκθέτοντας στη συνέχεια τα έργα τους στον προθάλαμο του Θεατρικού Σταθμού, συμμετέχοντας με αυτόν τον τρόπο σε μια άτυπη έκθεση ζωγραφικής. Μετά από την παρακολούθηση της ταινίας επεξεργαστήκαμε στην τάξη φύλλα εργασίας σχετικά με το περιεχόμενο της ταινίας, το χαρακτηρισμό των πρωταγωνιστών και κάναμε επανάληψη σε βασικό λεξιλόγιο (ρήματα, επίθετα, χρονικά διαστήματα ημέρας).

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ

Στη συνέχεια ακολούθησε μια δραστηριότητα αναφορικά με την εικονογράφηση του παραμυθιού. Στον πίνακα είχαν αναρτηθεί ανακατεμένες εικόνες από το παραμύθι “οι μουσικοί της Βρέμης” και ζητήθηκε από τους μαθητές να τις βάλουν στη σωστή σειρά με βάση την ταινία που είχαν παρακολουθήσει. Κατόπιν διαβάσαμε σε ρόλους μια ελληνική έκδοση του παραμυθιού και έγινε σύγκριση μεταξύ της ταινίας και του βιβλίου. Εδώ διαπίστωσαν τα παιδιά ότι η ταινία περιείχε περισσότερα στοιχεία εντυπωσιασμού, όπως τον έρωτα και το γάμο, και δε συμβάδιζε ακριβώς με το βιβλίο. Σε επόμενο μάθημα έγινε ανάγνωση του ίδιου παραμυθιού, αλλά στη γερμανική γλώσσα, όπου το περιεχόμενο ήταν ήδη γνωστό και οι μαθητές δε δυσκολεύτηκαν ιδιαίτερα στη γλώσσα ούτε στάθηκαν στη λέξη προς λέξη μετάφραση και κατανόηση.
Το ίδιο πλάνο μαθήματος ακολουθήθηκε και με ένα δεύτερο παραμύθι “Der Hase und der Igel” “Ο λαγός και ο σκαντζόχοιρος”, το οποίο έχει το ίδιο δίδαγμα με το παραμύθι του Αισώπου “Ο λαγός και η χελώνα”. Ότι δηλαδή δεν πρέπει να υπερηφανευόμαστε για τον εαυτό μας,ούτε να κοροϊδεύουμε τους πιο αδύνατους και ότι όποιος προσπαθεί στο τέλος θα τα καταφέρει. Μετά την ανάγνωση του παραμυθιού στα γερμανικά οι μαθητές χρωμάτισαν σκίτσα από το παραμύθι συμπληρώνοντας ταυτόχρονα απλές προτάσεις ως λεζάντα.
Ακόμα επισκεφθήκαμε την βιβλιοθήκη του σχολείου μας και αναζητήσαμε παραμύθια των αδελφών Γκριμ.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ

Στη συνέχεια έγινε μια σύγκριση μεταξύ των δύο γερμανικών παραμυθιών που είχαν επεξεργαστεί και αντίστοιχων ελληνικών, όπως του Αισώπου και καταγράψαμε τις διαπιστώσεις μας. Τα παιδιά διαπίστωσαν ότι η πλοκή και οι ήρωες παρουσιάζουν ομοιότητες. Κυριαρχεί η έννοια του καλού και του κακού με κυρίαρχο στο τέλος πάντα το καλό. Επίσης ιδιαίτερη θέση σε κάθε παραμύθι κατέχουν τα ζώα, τα οποία ή είναι πρωταγωνιστές ή έχουν πρωτεύοντα ρόλο στην υπόθεση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα εξής παραμύθια: “Η κοκκινοσκουφίτσα”, “Ο βασιλιάς βάτραχος”, “Ο λύκος και τα επτά κατσικάκια”, “Ο λαγός και η χελώνα”, “Τα τρία γουρουνάκια”, “Ο τζίτζικας και ο μέρμιγκας”. Από τα παραμύθια συνήθως βγαίνει ένα δίδαγμα, οι υποθέσεις είναι απλές, συναντάμε απίθανα γεγονότα, τα περισσότερα παραμύθια αρχίζουν με συγκεκριμένες φράσεις, και συνήθως χρησιμοποιούνται παρελθοντικοί χρόνοι.

ΣΥΓΓΡΑΦΗ  ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, οι μαθητές μας αφού χωρίστηκαν σε ομάδες με κλήρωση συνεργάστηκαν για τη δημιουργία της δικής τους ιστορίας. Μετά από συζήτηση τα μέλη κάθε ομάδας ανέλαβαν ρόλους και κατέληξαν στο θέμα της δικής τους ιστορίας. Η συγγραφή των ιστοριών έγινε συνεργατικά με τη χρήση του web 2.0 εργαλείου Titanpad το οποίο είναι μια διαδικτυακή εφαρμογή που επιτρέπει τη συνεργατική συγγραφή κειμένου σε πραγματικό χρόνο από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα. Όλα τα άτομα που συμμετέχουν μπορούν να δουν σε πραγματικό χρόνο αυτά που γράφουν οι υπόλοιποι και φυσικά να επέμβουν και να διορθώσουν. Αφού τελείωσαν τις ιστορίες τους, έγινε εξαγωγή σε κειμενογράφο (word) όπου εκεί μορφοποίησαν τα κείμενά τους, τους έδωσαν τη μορφή που επιθυμούσαν και τα αποθήκευσαν (http://tinyurl.com/istories-paidiwn). Οι ομάδες στη συνέχεια ξεκίνησαν να δίνουν ψηφιακή μορφή στις ιστορίες τους δηλαδή δημιούργησαν το δικό τους διαδικτυακό ψηφιακό βιβλίο. Αυτό έγινε με χρήση του λογισμικού storyjumper. Το storyjumper είναι ένα διαδικτυακό λογισμικό που μας επιτρέπει να δημιουργούμε ψηφιακά διαδικτυακά βιβλία ιστοριών. Τα βιβλία των παιδιών μπορούμε να τα δούμε στις διευθύνσεις:
Τέλος μεταφράστηκαν στα γερμανικά με απλό λεξιλόγιο και αναγνώστηκαν από τους μαθητές μας.


ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ

Ιδιαίτερα διασκεδαστικό για τα παιδιά ήταν η παντομίμα των παραμυθιών. Σε ένα κουτί βάλαμε καρτελάκια με γερμανικά παραμύθια και οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Εκπρόσωπος κάθε ομάδας, αφού διάλεγε ένα καρτελάκι με κλειστά μάτια, έπρεπε με παντομίμα να το παρουσιάσει, έτσι ώστε να το βρει η ομάδα του και να πάρει πόντο. Νιικήτρια ήταν η ομάδα που συγκέντρωσε τους περισσότερους πόντους.

ΣΑΚΟΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ

Με ενθουσιασμό υποδέχτηκαν οι μαθητές και το σάκο των παραμυθιών. Μέσα σε αυτόν είχαν τοποθετηθεί αντικείμενα χαρακτηριστικά των παραμυθιών, όπου με κλειστά μάτια και μόνο με τη βοήθεια της αφής, έπρεπε να μαντέψει ο κάθε μαθητής το αντίστοιχο παραμύθι.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία

Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες ,